Nghệ thuật ngoại giao tài tình

   Đoàn đàm phán Việt Nam chụp hình lưu niệm tại Paris

 Sức mạnh tổng hợp

40 năm trước, cả thế giới đã bất ngờ với Việt Nam. Họ đặt ra nhiều câu hỏi, vì sao Mỹ lại đặt bút ký hiệp định? Vì sao Việt Nam lại thắng ở bàn ngoại giao? Ngay chính người lính địa phương như ông Nguyễn Văn Hữu (Một Hữu), nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, Tỉnh đội trưởng, Chỉ huy trưởng tỉnh Thủ Dầu Một lúc bấy giờ cũng hiểu rằng, thắng lợi này là sức mạnh tổng hợp từ chiến tranh nhân dân, chiến tranh chính nghĩa của người dân Việt, của đường lối chiến lược vĩ đại Hồ Chí Minh. Tất cả những yếu tố này đã hun đúc cho nghệ thuật ngoại giao tài tình trên bàn đàm phán. “Với tôi, Hiệp định Paris được ký kết là kết thúc đẹp mang tính chiến lược ngoại giao tài tình của Đảng ta lúc bấy giờ. Ngay từ khi Bác Hồ còn sống, Bác đã vạch rõ kế hoạch “Đánh cho Mỹ cút” tiến tới “đánh cho Ngụy nhào”, ông Một Hữu nói.

Vâng! Nghệ thuật ngoại giao tài tình mà Việt Nam đem đến cuộc đàm phán Paris là một tinh thần quyết chiến quyết thắng, ý chí quật cường đấu tranh bền bỉ bảo vệ chân lý của cả một dân tộc. Không phải tự nhiên mà Bộ Chính trị,  Bác Hồ lại chọn những con người tuyệt vời đi đàm phán, đó là một Cố vấn Lê Đức Thọ cứng rắn, thẳng thắn, uyển chuyển, tài tình, mưu trí. Đó là một Xuân Thủy có nhiều kinh nghiệm ngoại giao, thuyết phục lòng người. Đó là một “át chủ bài ngoại giao” Nguyễn Thị Bình nắm chắc tình hình chiến sự, một phụ nữ hết sức sắc sảo nhưng mềm mỏng, được báo chí thế giới mệnh danh là “Nữ hoàng cộng sản”. Trước khi ra đi, Bác đã căn dặn từng người một, phải đoàn kết, nhất trí, bổ sung cho nhau trên chiến trường ngoại giao thế giới.

Những con người xuất sắc

Đúng như cách dùng người của Bác, trong suốt gần 5 năm đàm phán, hai đoàn của Việt Nam đã kết hợp uyển chuyển, hợp lý, bổ trợ cho nhau, tuy hai mà một. Nói về tài năng của Cố vấn Lê Đức Thọ, nhà báo, thiếu tá Phùng Đắc Tư, nguyên phóng viên báo PK-KQ kể, sau khi hiệp định được ký kết, đúng mùng 2 Tết Quý Sửu, sau khi về Việt Nam, Cố vấn Lê Đức Thọ đã đến thăm Tiểu đoàn tên lửa 77, Trung đoàn 257, Sư đoàn 361. Tại đây, cố vấn đã nói: “Chính các đồng chí bắn rơi B.52 đã giúp cho đoàn đàm phán Việt Nam buộc Mỹ ký Hiệp định Paris”. Cố vấn Lê Đức Thọ kể tiếp: “Sau khi hội nghị Paris nối lại ngày 8-1-1973, vừa ngồi vào bàn đàm phán, tôi đã nói thẳng với Kissinger và phái đoàn Mỹ “Các ông đã kiếm cớ thương lượng bị gián đoạn, để dùng B.52 đánh vào Hà Nội, đúng hôm tôi vừa trở về. Hành động của các ông lúc đó thật là trắng trợn và thô bạo. Chính các ông, không phải ai khác đã bôi nhọ nước Mỹ”. Nói xong, tôi dùng tay đập xuống bàn, “Hơn 10 năm, Mỹ dùng bạo lực để khuất phục Việt Nam, nhưng các ông không rút được bài học nào cả từ thất bại đó. Thật là ngu xuẩn, thật là ngu xuẩn, ngu xuẩn”. Kể chuyện xong, Cố vấn Lê Đức Thọ rất xúc động “Cảm ơn các đồng chí đã cho tôi đập bàn và cho tôi nói. Thắng lợi này là của các đồng chí”.

Nói chuyện tại buổi giao lưu nhân dịp kỷ niệm 40 năm Ngày Hiệp định Paris được ký kết, bà Tôn Nữ Thị Ninh, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội, người đã giúp đỡ cho bà Nguyễn Thị Bình một số việc trong quá trình đàm phán khẳng định: “Ngoài nghệ thuật “vừa đánh vừa đàm”, kết hợp hài hòa hai yếu tố quân sự và ngoại giao thì cần phải nói đến vai trò của những trưởng đoàn ta lúc bấy giờ. Lúc đó, vai trò đặc biệt của nữ Trưởng đoàn đàm phán Nguyễn Thị Bình là rất quan trọng. Việc cử bà Bình là phụ nữ duy nhất làm Trưởng đoàn CP CMLT CHMNVN tham gia đàm phán khiến nhiều người chưa hiểu khá bất ngờ. Bà Bình ở Paris đã tạo thế và lực cho đoàn đàm phán của ta, “một điểm cộng” để dư luận thế giới, báo chí thế giới ủng hộ. Đối với tôi, bà Nguyễn Thị Bình là người ngoại giao tuyệt vời, có phong cách đi đứng nhanh nhẹn, nói năng, đối đáp, xử lý linh hoạt mọi tình huống. Chính bà đã để lại cho nhân dân và báo chí thế giới hình ảnh người phụ nữ Việt Nam biết “cương - nhu” hợp lý, bài bản trong suốt quá trình đàm phán và trong suốt quá trình vận động cả thế giới, cả những người Mỹ tiến bộ ủng hộ chúng ta kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình tại Việt Nam”, bà Tôn Nữ Thị Ninh bộc bạch.

 Ông Nguyễn Văn Hữu (Một Hữu), nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, Tỉnh đội trưởng, Chỉ huy trưởng tỉnh Thủ Dầu Một: Chuẩn bị thế và lực nổi dậy giành chính quyền

 40 năm trước, khi hiệp định Paris được ký kết, chúng tôi đã đến từng đơn vị vùng giải phóng, gặp những đồng chí cán bộ và giải thích rõ ràng: “Hiệp định được ký kết là bước thất bại của kẻ thù, tạo tiền đề cho chúng ta tiến tới giành chính quyền, thống nhất hoàn toàn đất nước”. Sau khi hiệp định được ký kết, nhiệm vụ của chúng tôi là tăng gia sản xuất, nêu cao tinh thần tự lực cánh sinh, mở rộng vùng giải phóng, chuẩn bị thế và lực nổi dậy giành chính quyền Thủ Dầu Một năm 1975.

Nhà báo, đại tá Nguyễn Xuân Mai, nguyên Tổng Biên tập báo PK-KQ: Cuộc sống ở Hà Nội bắt đầu được khôi phục

 Khi biết Hiệp định Paris được ký kết, người dân Hà Nội vô cùng sung sướng và phấn khởi. Sau khi hiệp định được ký kết, cuộc sống ở Hà Nội bắt đầu được khôi phục, học sinh đến trường trở lại, nhiều gia đình sum họp, người dân và tất cả các cơ sở tăng gia sản xuất với tinh thần hăng say, sáng tạo, đạt năng suất cao. Nhớ lại cảm giác này, chúng tôi không thể nào tả nổi bằng ngôn ngữ, sung sướng lắm! Tôi chỉ mong các thế hệ kế thừa tiếp tục phát huy những thành quả của Đảng ta đã đạt được, ra sức thi đua xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.

Bài 4: Báo chí và nhân dân thế giới ủng hộ Việt Nam

 HỒ VĂN

• Tình bạn ngày càng khăng khít giữa ông Trump và Elon Musk (23/11)