Ngày 15-7-2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 82/2020/NĐ- CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã. Điểm đáng chú ý của nghị định này về lĩnh vực hôn nhân và gia đình, cụ thể như sau:
Hành vi một người đang trong tình trạng hôn nhân mà có quan hệ tình cảm hoặc chung sống với người khác như vợ chồng là hành vi vi phạm pháp luật.
Đối với việc xử lý hành vi vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng, pháp luật hiện hành quy định có hai biện pháp có thể áp dụng, đó là biện pháp xử lý hành chính hoặc biện pháp xử lý hình sự và tùy vào mức độ để xử lý.
Tại Điều 59 của Nghị định số 82/2020/NĐ-CP thì hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng sẽ có mức xử phạt như sau:
- Phạt tiền từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
+ Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ.
+ Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác.
+ Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ.
+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng.
+ Cản trở kết hôn, yêu sách của cải trong kết hôn hoặc cản trở ly hôn.
- Phạt tiền từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:
+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ hoặc giữa những người có họ trong phạm vi ba đời.
+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi.
+ Cưỡng ép kết hôn hoặc lừa dối kết hôn; cưỡng ép ly hôn hoặc lừa dối ly hôn.
+ Lợi dụng việc kết hôn để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch Việt Nam, quốc tịch nước ngoài; hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích xây dựng gia đình.
+ Lợi dụng việc ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân.
- Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các điểm d và đ khoản 2 điều này.
So với quy định về mức xử phạt tại Nghị định 110/2013/NĐ-CP thì Nghị định 82/2020/NĐ-CP đã tăng mức xử phạt lên từ 3.000.000 đến 5.000.000 đồng đối với hành vi vi phạm hôn nhân chế độ một vợ một chồng. Với việc tăng mức xử phạt tiền nhằm mục đích hạn chế các hành vi vi phạm Luật Hôn nhân gia đình.
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-9-2020 và thay thế Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày 24- 9-2013 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã.