Xây dựng kinh tế hợp tác thuộc xã nông thôn mới: Không bột, sao “gột” nên hồ!?

Việc phát triển kinh tế hợp tác (KTHT) trong vùng nông thôn nói chung và đối với các xã nông thôn mới (NTM) nói riêng có vai trò hết sức quan trọng nhằm tạo ra liên kết sản xuất và nâng cao thu nhập của cư dân nông thôn. Tuy nhiên, để có thể hình thành và phát triển kinh tế hợp tác ở xã NTM, đòi hỏi phải có lộ trình cụ thể cũng như tính chủ động, tự nguyện của người dân.

Khó khăn với tiêu chí 13

Trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM, tiêu chí số 13 đề cập hình thức tổ chức sản xuất với nội dung là có tổ hợp tác (THT) hoặc hợp tác xã (HTX) hoạt động có hiệu quả. Theo Thông tư hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) thì xã NTM phải có THT hoặc HTX hoạt động hiệu quả, được thành lập chuyên sản xuất hay làm một số dịch vụ hoặc kinh doanh tổng hợp trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp; kinh doanh có lãi được UBND xác nhận.

 Cần tuyên truyền để người dân tự nguyện tham gia vào THT, HTX

Tính đến cuối năm 2011, toàn tỉnh có 103 HTX và quỹ tín dụng với 45.847 xã viên, tổng vốn điều lệ 179,6 tỷ đồng; nguồn vốn huy động đưa vào hoạt động là 1.695,2 tỷ đồng. Theo đánh giá chung, các HTX nói trên có tác động tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế hộ thành viên như giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo và góp phần xây dựng NTM. Tuy nhiên, hoạt động của nhiều HTX vẫn còn hạn chế, đa số quy mô nhỏ, hiệu quả kinh tế thấp, sức cạnh tranh yếu do năng lực nội tại của HTX còn yếu... Mục tiêu phấn đấu của Bình Dương năm 2012 là phát triển mới THT tăng 5%; HTX tăng 12%. Thực tế tại nhiều địa phương trong tỉnh và cả những xã được chọn xây dựng NTM, việc hình thành nên một THT hoặc HTX còn gặp rất nhiều khó khăn. Trong khi đó nội dung tiêu chí 13 trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM buộc phải có THT hoặc HTX hoạt động có hiệu quả. Như vậy, vấn đề đặt ra cho các xã xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh là để thực hiện thành công tiêu chí này thì phải hình thành cho được THT hoặc HTX hoạt động hiệu quả. Trong khi đó, nếu không có lộ trình cụ thể, phù hợp với tình hình sản xuất của các địa phương, thì việc hình thành THT hay HTX là vô cùng khó khăn!

Đơn cử xã Lạc An, huyện Tân Uyên là một trong những xã được chọn để tiến hành xây dựng NTM. Thời gian trước đây, Lạc An đã hình thành được THT hoạt động trong lĩnh vực mây, tre, đan. Tuy nhiên, trải qua thời gian dài THT này vẫn không thể phát triển lên thành HTX, mặc dù được nhiều người ủng hộ. Ông Hà Đăng Chiếm, Phó Chủ tịch UBND xã Lạc An, cho biết: “Xã đã hình thành được THT đan nan lồng chim, nhưng do thiếu vốn, thiếu nguyên liệu nên THT này hoạt động không đều, không phát triển được, dẫn đến tan rã”. Với xã Lạc An, nơi lâu nay vốn có những ngành nghề truyền thống và đã hình thành được THT, nhưng để phát triển thành HTX đã khó, trong khi những xã khác bắt đầu từ con số 0 thì khó khăn đặt ra còn nhiều hơn!

Cần có lộ trình phù hợp

Vai trò của các HTX trong việc phát tiển kinh tế tại khu vực nông thôn được xác định là yếu tố nòng cốt và được một số địa phương khẳng định. Tuy nhiên, tại Bình Dương việc phát huy vai trò của HTX vẫn còn gặp một số khó khăn nhất định. Một trong những vấn đề khó khăn là nhận thức của một bộ phận người dân về HTX còn hạn chế, người nông dân còn ngại khi vào HTX do hậu quả của HTX kiểu cũ để lại. Vì vậy, việc đóng góp nguồn nhân lực, vật chất cho lợi ích chung của HTX cũng hạn chế. Hầu hết các HTX đều không có trụ sở, nhà xưởng sản xuất ổn định. Đội ngũ lãnh đạo của một số HTX còn hạn chế về trình độ, năng lực quản lý nên chưa đưa ra được chiến lược phát triển cụ thể phù hợp với tình hình hoạt động của HTX. Bên cạnh đó, việc tiếp cận nguồn vốn vay của một số HTX còn rất khó khăn nên các HTX chưa mạnh dạn trong việc đầu tư đẩy mạnh phát triển sản xuất.

Xã Hiếu Liêm, huyện Tân Uyên cũng là một xã được chọn xây dựng NTM của tỉnh. Từ nay đến năm 2015, Hiếu Liêm đã lập kế hoạch xây dựng 3 HTX. Nếu đem so sánh với các xã nông thôn khác và với cả các xã điểm trong xây dựng NTM của tỉnh thì con số HTX được hình thành trên địa bàn Hiếu Liêm là khá ấn tượng. Tuy nhiên, có thể nhận thấy việc hình thành nên các HTX tại Hiếu Liêm được bắt nguồn từ các điều kiện hết sức cơ bản và hợp lý. Ông Nguyễn Văn Huy, Chủ tịch UBND xã Hiếu Liêm, cho biết việc hình thành các HTX này trong thời gian tới là hoàn toàn phù hợp với điều kiện sản xuất vì hiện nay ý thức liên kết sản xuất trong nông dân đã được nâng cao và họ mong muốn được vào HTX. Các điều kiện để xây dựng HTX tại Hiếu Liêm đã chín muồi.

Thực tế việc phát triển các THT, HTX tại 2 xã Hiếu Liêm và Lạc An cho thấy việc phát triển kinh tế hợp tác tại xã NTM trên địa bàn tỉnh là còn rất nhiều điều để bàn. Việc tự nguyện tham gia THT, HTX là một vấn đề quan trọng, nhưng điều kiện sản xuất thực tế để có thể hình thành nên các THT, HTX cũng là yếu tố quan trọng không kém. Ông Hồ Phương Nam, Phó Chủ tịch UBND huyện Bến Cát, cho biết thực tế cho thấy việc phát triển HTX tại một số địa phương trên địa bàn huyện là rất khó khăn, nhất là với những hộ có trang trại cao su với nguồn thu nhập cao. Không thể bắt ép họ vào HTX nếu như họ không muốn, vì vậy để có thể hình thành nên các THT, HTX hoạt động có hiệu quả theo tiêu chí xây dựng NTM đòi hỏi các địa phương phải nỗ lực nhiều hơn trong việc vận động nông dân.

Xây dựng kinh tế hợp tác tuy có khó khăn, nhưng để xây dựng thành công xã NTM thì tiêu chí 13 bắt buộc phải thực hiện. Do vậy, vấn đề đặt ra cho chính quyền địa phương là phải tìm ra mô hình sản xuất phù hợp, có tính khả thi để hình thành THT, HTX đủ sức thuyết phục người dân. Song song đó là cần đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền giúp người dân hiểu được mục đích, ý nghĩa của THT, HTX để họ tự nguyện tham gia. THT, HTX sau khi được hình thành cần được tạo điều kiện tiếp cận với các nguồn vốn ưu đãi để hoạt động đạt hiệu quả cao.

ĐÀ BÌNH

• Cảnh báo chiêu trò mới mạo danh ngành điện để lừa đảo (29/12)
• Công ty Điện lực Bình Dương: Tăng cường tuyên truyền bảo đảm an toàn điện dịp Tết Ất Tỵ 2025 (28/12)
• Nguồn cung nhà ở xã hội sẽ khởi sắc trong năm 2025 (28/12)
• Nỗ lực cao nhất, hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 (28/12)
• Diễn tập chữa cháy tại rừng phòng hộ Núi Cậu (28/12)
• Hội chợ Nông sản và Ẩm thực gắn với quảng bá, xúc tiến phát triển du lịch (28/12)
• Tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt mức 62,5 tỷ USD (27/12)
• Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Lợi: Phải hoàn thành Dự án Nạo vét, gia cố Suối Cái trong năm 2025 (27/12)