Hiện nay, hầu hết các vùng sản xuất nông nghiệp của tỉnh đều được đầu tư hệ thống thủy lợi đồng bộ nên diện tích lúa và hoa màu được cung cấp nước đầy đủ, kịp thời. Tuy nhiên, thời điểm này đang là cao điểm mùa khô, nguy cơ xảy ra khô hạn và xâm nhập mặn là rất cao.
Nhờ các cấp, các ngành trong tỉnh chủ động triển khai các biện pháp chống hạn, nhiễm mặn nên thời điểm này nguồn nước tưới cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn trong mùa khô năm 2018 vẫn được bảo đảm. Ảnh: QUỲNH NHIÊN
Chủ động nguồn nước tưới
Hiện nay, ở các vùng sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh, hệ thống thủy lợi đã được đầu tư đồng bộ với 35 công trình thủy lợi, tổng công suất thiết kế tưới cho trên 6.500 ha, tiêu nước trên 10.000 ha, đồng thời còn làm nhiệm vụ chống lũ. Theo Chi cục Thủy lợi, kiểm tra mực nước các hồ trên địa bàn tỉnh vào cuối tháng 2 vừa qua cho thấy, hồ Cần Nôm mực nước là 14,67m, thấp hơn mực nước dâng bình thường 0,13m; hồ Đá Bàn 36,28m, thấp hơn mực nước dâng bình thường 0,32m; hồ Dốc Nhàn 24,68m, thấp hơn mực nước dâng bình thường 0,82m; hồ Suối Giai 61,3m, thấp hơn mực nước dâng bình thường 0,7m. Với mực nước nói trên, các hồ chứa trên địa bàn tỉnh bảo đảm đủ nước tưới cho sản xuất vụ Đông - Xuân 2017 - 2018 và vụ Hè - Thu 2018. Tuy nhiên, khi khô hạn kéo dài, lượng nước trong mặt ruộng và mặt hồ sẽ bốc hơi nhiều, có khả năng không đủ nước tưới cho vụ Hè - Thu nếu không sử dụng các biện pháp tưới tiết kiệm nước.
Ông Ngô Văn Tuyền, Trưởng trạm Thủy nông huyện Bắc Tân Uyên cho biết, hiện trạm đang quản lý 2 hồ chứa, 6 trạm bơm và 1 đập dâng để phục vụ nước tưới cho bà con nông dân trên địa bàn huyện. Bước vào đầu mùa khô năm nay, trạm đã phối hợp tổ chức kiểm tra xử lý những sự cố hư hỏng công trình thủy lợi, tập trung tu bổ, nạo vét kênh mương, khai thác, sử dụng nước hợp lý, tiết kiệm và có hiệu quả; đồng thời phối hợp chặt chẽ với ngành điện lực theo dõi sát lịch cúp điện để có kế hoạch vận hành bơm tưới phù hợp, bảo đảm cung cấp nước cho cây trồng. Trạm cũng đã lên kế hoạch, dự trù kinh phí nạo vét công trình thủy lợi phục vụ sản xuất năm 2018 là hơn 609 triệu đồng; dự trù kinh phí điện năng chống hạn hơn 233 tỷ đồng.
Tại TX.Dĩ An, hiện trên địa bàn chỉ còn ít diện tích sản xuất hoa màu theo thời vụ ở phường Tân Bình, chủ yếu được tưới bằng nguồn nước mưa dự trữ và nước mạch. Vì vậy, mùa khô năm nay không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động sản xuất nông nghiệp trên địa bàn thị xã. Còn tại huyện Dầu Tiếng, UBND huyện đã xây dựng phương án phòng, chống hạn, mặn trong mùa khô năm 2018 và đã triển khai đến các xã, thị trấn thực hiện các biện pháp phòng chống hạn như tưới tiết kiệm, giữ ẩm cho cây trồng ngay từ đầu mùa khô bằng việc ủ rơm, lá cây quanh gốc... Huyện cũng đã triển khai việc quản lý vận hành khai thác các trạm bơm Ben Trống, Bàu Sen để bảo đảm phục vụ sản xuất vụ Đông - Xuân; đồng thời tổ chức kiểm tra, đánh giá khả năng cung cấp nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt ở các vùng thường xuyên thiếu nước trong mùa khô...
Ông Nguyễn Khánh Trường, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi đánh giá, nhìn chung công tác phòng, chống hạn, mặn trong mùa khô năm 2018 đã được các địa phương và đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi quan tâm tổ chức triển khai thực hiện đầy đủ, kịp thời. Dự kiến, chi cục tiến hành kiểm tra tình hình hạn hán và công tác phòng, chống hạn mùa khô năm 2018 vào cuối tháng 3 này. Theo đó, các đơn vị tiến hành kiểm tra diễn biến hạn hán, tình hình các nguồn nước tưới, nước sinh hoạt hiện nay và khả năng cung cấp trước mắt; việc thực hiện các tiêu chuẩn quốc gia về quy trình quản lý vận hành công trình thủy lợi; tình hình quản lý vận hành, điều tiết nước tưới và kết quả thực hiện tưới của các công trình thủy lợi trên…
Không được lơ là
Ngày 9-3, tại điểm khảo sát Lái Thiêu (TX.Thuận An) cho thấy, độ mặn lớn nhất trong mới đạt 0,1‰, giảm nhiều so với cùng thời điểm năm 2017. Tuy vậy, hiện đang là cao điểm mùa khô nên vẫn có thể xảy nhiễm mặn tại khu vực này. Chính vì vậy, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có công văn hướng dẫn xây dựng phương án và thực hiện biện pháp phòng, chống hạn mặn trong mùa khô 2018.
Theo đó, đối với những vùng có nguy cơ bị nhiễm mặn ở các xã vùng trũng thấp ven sông Sài Gòn của TX.Thuận An, TX.Bến Cát và TP.Thủ Dầu Một, các đơn vị, người dân có thể sử dụng nước triều các sông, rạch để tưới. Các ngành chức năng, địa phương cần áp dụng các biện pháp tuyên truyền, vận động nhân dân tập trung xuống giống gieo trồng vụ Đông - Xuân 2017 - 2018 sớm; lựa chọn giống chịu hạn mặn, sử dụng các loại cây trồng tốn ít nước, xuống giống phù hợp với diễn biến thời tiết... để đề phòng nguồn nước sông có thể bị nhiễm mặn sớm, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng giống cây trồng.
Đối với những vùng còn khó khăn về nguồn nước và thường xảy ra hạn hán vào mùa khô hàng năm như khu vực xã Tam Lập (huyện Phú Giáo), xã Định An (huyện Dầu Tiếng), xã Hiếu Liêm và xã Tân Định (huyện Bắc Tân Uyên), Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị phải ưu tiên giải quyết nước sinh hoạt cho người dân, nước uống cho gia súc; tổ chức kiểm tra, rà soát lại khả năng cung cấp nước của các công trình cấp nước sạch, có biện pháp sửa chữa kịp thời các hư hỏng công trình, chống thất thoát nguồn nước, bảo đảm việc khai thác vận hành liên tục, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch cho người dân. Các địa phương cần tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng để mọi người dân nâng cao ý thức sử dụng tiết kiệm nước sinh hoạt trong mùa khô; huy động nhân dân tham gia khơi thông dòng chảy, nạo vét kênh mương nội đồng, các cửa dẫn nước bảo đảm thông nước tới mặt ruộng.
UBND tỉnh vừa có Chỉ thị số 24/CT-UBND về việc tăng cường các biện pháp phòng chống hạn, nhiễm mặn và cháy rừng trong mùa khô năm 2018. Theo đó, dự báo, lượng mưa trong tháng 3 và 4-2018 phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm do có khả năng xuất hiện mưa trái chiều; nền nhiệt độ trên toàn tỉnh từ tháng 11- 2017 đến thá ng 4-2018 phổ biến ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,3 - 0,50C; nhiệt độ cao nhất từ tháng 3-2018 đến tháng 4-2018 phổ biến từ 36 - 380C. Để chủ động phòng chống hạn, mặn và hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do nắng hạn, thiếu nước gây ra, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND các huyện, thị, thành phố thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống hạn, nhiễm mặn và phòng, chống cháy rừng trong mùa khô năm 2018. Song song đó, tuyên truyền, hướng dẫn nâng cao ý thức của người dân trong việc sử dụng tiết kiệm nước, giữ vệ sinh nguồn nước… nhằm hạn chế tình trạng ô nhiễm nguồn nước; thường xuyên thông báo cho nhân dân địa phương biết tình hình hạn hán, mặn để chủ động chuẩn bị các phương tiện bơm tưới phục vụ cho sản xuất trong mùa khô…
QUỲNH NHIÊN