Đại học Quốc Tế Miền Đông trong quá trình hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp tại Bình Dương và khu vực

I/ Bình Dương - Thành phố thông minh - Mô hình “Ba nhà” - Hệ sinh thái khởi nghiệp

Ngày 18-5-2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 844/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”. Đề án hướng tới mục tiêu tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới. Đồng thời khẩn trương hoàn thiện, hệ thống pháp lý hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo xung lực xây dựng quốc gia khởi nghiệp (1), trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu, rộng.

Đã có nhiều cách tiếp cận về khái niệm “hệ sinh thái khởi nghiệp”, nhưng nhìn chung có nhiều điểm tương đồng; Chẳng hạn, theo Prof. Colin Mason và Dr. Ross Brown trong nguyên gốc của tài liệu “Entrepreneurial Ecosystems and Growth Oriented Entrepreneurship” (2), do OECD ấn hành 2014, thì “hệ sinh thái khởi nghiệp” là tổng hòa của 6 lĩnh vực cốt lõi: Policy (bao gồm chính sách, quản trị quốc gia, hệ thống pháp lý); Finance; Culture; Supports; Human Capital và Markets.

Đồ hình (1)

Trong khi đó theo WEF_Entrepreneurial Ecosystems Report (3) 2013 thì bao gồm 8 lĩnh vực cốt lõi là: Thị trường; Nguồn nhân lực; Nguồn vốn và tài chính; Hệ thống hỗ trợ khởi nghiệp (mentors, advisors,…); Khung pháp lý và cơ sở hạ tầng; Các trường đại học, học viện và Văn hóa quốc gia.

Đồ hình (2)

Còn theo quan điểm của Erik Stam (Utrecht University School of Economics) và Ben Spigel (University of Edinburgh Business School) trong ấn phẩm Entrepreneurial Ecosystems, Discussion Paper Series nr: 16-13; November 2016 (4) do U.S.E phát hành thì hệ sinh thái khởi nghiệp được mô tả đơn giản và dễ hiểu như đồ hình (3) sau:

Đồ hình (3): Relationships between attributes within entrepreneurial ecosystems (Spigel, 2015)

Trong những cách tiếp cận khác nhau như nói trên, dù phân chia theo 6 hay 8 lĩnh vực cốt lõi hay thế nào đi nữa, thì cuối cùng các lĩnh vực này, đều có thể quy về trách nhiệm/nhiệm vụ/cống hiến một cách tự nhiên cần có của ba khối: Chính phủ (ở tầm quốc gia)/Chính quyền sở tại (ở địa phương); các doanh nghiệp và các ĐH/Viện nghiên cứu. Giải quyết một cách nhuần nhuyễn, hài hòa trong việc phát huy sức mạnh tổng hòa của ba khối này, sẽ tạo ra xung lực lớn cho phát triển kinh tế - xã hội; đó chính là triết lý căn bản của mô hình “Ba nhà” gồm Nhà nước - Nhà trường - Nhà doanh nghiệp.

Nói về Đề án “Thành phố thông minh Bình Dương” thì phải đề cập đến Eindhoven - một thành phố kết nghĩa của Bình Dương - tại Hà Lan. Vì sao vậy? Nhờ vào việc sớm nghiên cứu - áp dụng mô hình “Ba nhà”, năm 2011 Eindhoven đã được tổ chức quốc tế ICF công nhận là một thành phố thông minh nhất thế giới (5) năm 2011. Hãy xem Louis Zacharilla, Co-founder của ICF đánh giá ngắn gọn về Eindhoven: “Eindhoven is the model for a new way of thinking about collaboration and regional development. It has developed an ecosystem that links its private sector, government and its academic and creative communities in a way that looks like an economic ‘triple helix.”.

Từ nguồn cảm hứng này và với mối quan hệ truyền thống, Bình Dương đã ký hợp tác chặt chẽ với Eindhoven và đó là cơ sở để ngày 21-11-2016, UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt Đề án “Thành phố thông minh Bình Dương” (6), trong đó kế hoạch hành động cụ thể mang tên “Bình Dương Navigator 2021 tầm nhìn đến năm 2030” với nội dung chủ đạo là hướng dẫn chi tiết việc triển khai “Đề án Thành phố thông minh Bình Dương”, xác định và phân công cụ thể từng chương trình hành động cần thiết trong các lĩnh vực: Lực lượng lao động; Nghiên cứu và phát triển: Doanh nghiệp, quan hệ doanh nghiệp; Môi trường, chất lượng cuộc sống; Cơ sở hạ tầng. Trong đó con người là yếu tố trọng tâm. Cũng trong bản kế hoạch này mô hình “Ba nhà” được xem là công cụ đòn bẩy, để thúc đẩy hình thành “Hệ sinh thái khởi nghiệp” phù hợp với điều kiện thực tế của Bình Dương.

II/ ĐH Quốc tế Miền Đông - Mô hình “Ba nhà”- Hệ sinh thái khởi nghiệp

Theo phân tích trên, dù đứng ở góc nhìn nào (mô hình “Ba nhà” hay “Hệ sinh thái khởi nghiệp”) thì trường đại học cũng vừa đóng vai trò một yếu tố cấu thành cốt lõi, vừa là một nhà cung cấp nguồn nguyên liệu cho các lĩnh vực còn lại để hình thành “hệ sinh thái khởi nghiệp”.

Đại học Quốc tế Miền Đông thuộc loại hình đại học của doanh nghiệp, được đầu tư phát triển bởi Becamex IDC - một Tổng Công ty Nhà nước - có những đóng góp quan trọng và quyết định, trong quá trình nỗ lực hơn 2 thập kỷ qua, xây dựng thành công Bình Dương từ một địa phương trước đó có nền kinh tế chủ yếu là nông - lâm nghiệp, trở thành một tỉnh công nghiệp hóa hàng đầu của cả nước; vậy nên bên cạnh nhiệm vụ chính là giảng dạy và nghiên cứu, hiển nhiên là Đại học Quốc tế Miền Đông cần phải và thực tế đã chủ động, đứng vào vị trí tiên phong của ĐH trong mô hình “Ba nhà”, ngay từ giai đoạn hình thành ý tưởng, với trách nhiệm tạo ra một “hệ sinh thái khởi nghiệp” tự thân, từ đó xứng đáng trở thành “một yếu tố cốt lõi” trong một “hệ sinh thái khởi nghiệp” lớn hơn, thuộc phạm vi Bình Dương và khu vực.

Để thực hiện mục tiêu tạo ra “hệ sinh thái khởi nghiệp” tự thân, Đại học Quốc tế Miền Đông đặt trọng tâm và đã triển khai:

(a) Đào tạo giảng viên, đưa môn học “Khởi nghiệp” vào chương trình đào tạo, với mục tiêu cung cấp kiến thức và đào tạo - khích lệ - tạo điều kiện để khơi dậy và xây dựng “tinh thần doanh nhân” cho SV (đặc biệt chú trọng cho SV Khoa Quản trị Kinh doanh và Khoa Kỹ thuật của trường); mà việc này theo Nhà Kinh tế học Carl Schramm đó là một lợi thế cạnh tranh then chốt cùng với việc cải tiến - phát kiến công nghệ mới là nguồn gốc của năng suất và tăng trưởng cho một doanh nghiệp, cho một quốc gia (7).

(b) Đầu tư xây dựng môi trường cho không gian khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như Vườn ươm doanh nghiệp (Incubators); Phòng thực nghiệm công nghệ (TechLab); Phòng thực nghiệm chế tạo (FabLab); Phòng thí nghiệm chiếu sáng (LightingLab) và các phòng thử nghiệm thực tế các ý tưởng sáng tạo (Living Lab)… Các tiện ích này được mở rộng dùng chung cho GV, SV ĐH Quốc tế Miền Đông, các startup và mọi người có nhu cầu.

(c) Phát triển “mở rộng” Thư viện thành kho cơ sở dữ liệu mở dùng chung.

(d) Chương trình thực tập bắt buộc cho SV tại cơ sở trường, tại các doanh nghiệp thành viên của Becamex group và tại các doanh nghiệp thích hợp trong các khu công nghiệp do Becamex phát triển. Tài trợ cho ác đề án theo hướng nghiên cứu - triển khai cho GV, SV trường.

Thật vậy, theo Founder Institute (8), trong việc hình thành “Hệ sinh thái khởi nghiệp” thì trường ĐH đóng vai trò quan trọng trong cả ba giai đoạn chính 1-2-3 (của khởi nghiệp đổi mới sáng tạo) đó là các giai đoạn: Hình thành ý tưởng (Idea Stage); Thương mại hóa sản phẩm (Launch Stage) và Tăng trưởng (Growth Stage).

Hiện nay, ĐH Quốc tế Miền Đông đang hoạt động chủ yếu ở giai đoạn đầu tiên, các giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh (BBS), Khoa Kỹ thuật (SET), các đơn vị hỗ trợ của trường như Vườn ươm doanh nghiệp Becamex (Becamex Business Incubator - BBI) và Phòng kết nối cộng đồng OCC (Office for Community Connect) đóng vai trò người đào tạo kiến thức, kỹ năng cơ bản về khởi nghiệp cho SV thông qua các môn học phù hợp trong chương trình đào tạo; cố vấn, gợi ý tạo ra các đề án cụ thể, thông qua đó truyền cảm hứng và “ươm mầm” tinh thần doanh nhân/tinh thần khởi nghiệp cho SV; thúc đẩy GV, SV các Khoa BBS và SET hợp tác, để từng bước hình thành các ý tưởng/đề án khởi nghiệp.

Trường đã sẵn sàng cho giai đoạn thứ hai, trường cam kết hỗ trợ và cung cấp những kiến thức cần thiết về kinh doanh như luật pháp, sở hữu trí tuệ, thuế, nơi làm việc… cho các doanh nghiệp khởi nghiệp spin – off

TS.NGUYỄN VĂN PHÚC - NCS.NGUYỄN TẤN LỢI

TS.NGÔ MINH ĐỨC –THS.NGUYỄN DIÊN HỒNG HẠNH

• Sẽ triển khai thí điểm Chương trình Giáo dục mầm non mới ở 20 tỉnh, thành phố (21/12)
• Nỗ lực dạy học môn tích hợp ở bậc trung học cơ sở (20/12)
• Đại học FPT công bố gói học bổng chưa từng có trong mùa tuyển sinh 2025 (19/12)
• Trường Đại học Thủ Dầu Một muốn hợp tác đào tạo lĩnh vực công nghệ cao với các trường đại học, viện nghiên cứu Nhật Bản (19/12)