Tại hội thảo với chủ đề “Giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong tiếp cận vốn tín dụng đối với khu vực kinh tế tập thể do Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức đã phản ánh những hạn chế, yếu kém nội tại của HTX là nguyên nhân chính khiến tổ chức kinh tế này gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận nguồn vốn vay.
Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến hết năm 2023, cả nước có 30.698 HTX, 137 Liên hiệp HTX và 71.500 tổ hợp tác. Nhìn chung, các chỉ tiêu về hiệu quả hoạt động của HTX, Liên hiệp HTX và tổ hợp tác đều tăng so với năm 2022, đặc biệt là quy mô sản xuất, xu hướng hợp tác cũng đã được mở rộng, đi vào thực chất. Các bộ, ngành, tổ chức tín dụng đã xác định khu vực kinh tế tập thể nói chung và HTX nói riêng là một trong những đối tượng ưu tiên đầu tư tín dụng, khuyến khích, hỗ trợ, tạo thuận lợi trong việc tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.
Tuy nhiên, thực tế tình hình cấp tín dụng đối với khu vực kinh tế này vẫn còn nhiều hạn chế. Tính đến cuối tháng 2-2024, tổng dư nợ cho vay là 6.043 tỷ đồng, với 1.200 HTX, Liên hiệp HTX được vay vốn, giảm 1,68% so với năm 2023. Vấn đề đặt ra hiện nay là tư cách pháp lý của HTX không đầy đủ, phương thức hoạt động và phương án kinh doanh còn hạn chế, chưa rõ ràng cộng với khả năng tài chính và năng lực sản xuất, kinh doanh bị giới hạn nên không tránh khỏi hiện tượng các tổ chức tín dụng e ngại cho vay vốn.
Thừa nhận thực tế này, lãnh đạo Liên minh HTX Việt Nam cũng cho hay vừa qua Liên minh HTX Việt Nam đành “ngậm ngùi” không tuyên dương, khen thưởng nhiều HTX hoạt động rất tốt nhưng tồn tại hệ thống tài chính kế toán không rõ ràng, không minh bạch, thiếu hệ thống chứng từ kế toán… Đây cũng chính là lý do mà các HTX mất rất nhiều cơ hội vay vốn ưu đãi.
Như vậy, khó khăn chủ yếu xuất phát từ điều kiện nội tại của các HTX. Do đó, ngoài các giải pháp hỗ trợ từ cơ chế, chính sách hỗ trợ, các quy định hướng dẫn để thực hiện Luật HTX... bản thân các HTX cần tăng nội lực, bảo đảm đủ điều kiện, yêu cầu của một tổ chức HTX về nguồn vốn, tài sản, nhân lực, phương án sản xuất, kinh doanh, xây dựng hệ thống kế toán tài chính chuyên nghiệp. Thêm vào đó, mô hình kinh tế này bảo đảm hoạt động đúng bản chất của HTX và xây dựng, triển khai phương án sản xuất, kinh doanh hiệu quả, làm cơ sở để các tổ chức tín dụng cung ứng vốn đúng mục tiêu.
THANH HỒNG