Satoshi Nakatomo: Cha đẻ bí ẩn của đồng tiền ảo Bitcoin

  Ông Dorian S.Nakamoto, người được nghi là "cha đẻ" của Bitcoin, trong vòng vây phóng viên bên ngoài nhà riêng ở Los Angeles.

Tiền ảo, hiện đang gây ra một hiện tượng cho nền tài chính toàn cầu trên cả hai phương diện tiện lợi và bất cập của nó. Đình đám là vậy nhưng có một điều lạ là, dường như không ai biết người sáng lập ra đồng tiền ma lực này là ai. Cái tên Satoshi Nakatomo, dẫu được nhắc đến như là cha đẻ của đồng tiền này nhưng người ta vẫn chưa thể khẳng định, liệu Satoshi Nakatomo là một hay một nhóm người?

Mới đây, tờ Newsweek vừa mới công bố, tìm ra một nhân vật là Dorian S.Nakatomo, nghi chính là Satoshi Nakatomo. Tuy nhiên, ông Dorian luôn phủ nhận việc mình có liên quan đến loại tiền Bitcoin này. Như vậy, sự thật về nguồn gốc và người sáng lập ra nó đến nay vẫn còn là một ẩn số, người ta vẫn luôn tò mò, người đó là ai và kế hoạch của người này là gì?

Nhà sáng lập bí ẩn

Mọi chuyện bắt đầu khi Satoshi Nakatomo lặng lẽ gửi đi một văn bản qua danh sách trộn thư được mã hóa năm 2008. Tác giả đã đưa ra một hệ thống thanh toán điện tử dựa trên hình thức chống mã hóa thay vì dựa trên lòng tin tưởng. Hệ thống này khá bài bản, gọn và được giới khoa học tiên đoán sẽ trở thành vấn đề của tương lai. Hơn nữa, nó còn được viết cẩn thận bằng tiếng Anh.

Thế nhưng Satoshi Nakatomo là một bút danh - cái tên được tạm dịch sang tiếng Nhật nghĩa là "thông thái". Không chắc có một ai như thế tồn tại. Bài viết có thể là của một người nhưng cũng có thể là của nhiều tác giả, nhưng dù là ai họ cũng đã cứ khiêm tốn giữ chúng như vậy trong nhiều năm.

Satoshi Nakatomo đã thực sự rất tích cực trong việc phát triển phần mềm nguồn, nền tảng tạo nên Bitcoin. Nhưng càng về cuối năm 2010, có lẽ cảm thấy dự án đã hội tụ đủ tiềm lực để duy trì mà không có mình, ông đã dần rút lui khỏi hệ thống. Điều cuối cùng mà người ta còn nghe thấy ở ông là vào tháng 4/2011, khi ông gửi email cho một nhà phát triển đồng Bitcoin rằng đã đến lúc ông "chuyển sang những thứ khác".

Bởi tham gia phát triển đồng Bitcoin ngay từ đầu, Satoshi Nakatomo được cho là rất giàu có. Những đồng Bitcoin mới được khai thác bằng những thuật toán mã hóa phức tạp chỉ chuyên dùng cho các thỏa thuận được cho phép. Trong những ngày đầu, Bitcoin được khai thác một cách dễ dàng hơn hiện nay và do đó, trị giá cũng thấp hơn bây giờ.

Nhà nghiên cứu an ninh Sergio Demian Lerner tin rằng ông Satoshi Nakatomo đã khai thác khoảng 1 triệu BTC (đơn vị bitcoin), thu về khoảng 1 tỉ đôla cho bản thân. Xét đến khối lượng tài sản đồ sộ và vai trò xương cốt của ông trong việc đem đến một trải niệm mới mẻ cho nền kinh tế toàn cầu, không ngạc nhiên lắm khi rất nhiều người muốn biết danh tính thực sự của người tạo ra Bitcoin.

Một trong số những giả thiết gần đây nhất của Josh Zerlan, Trưởng phòng Thí nghiệm Butterfly, trong một cuộc họp báo ở Ấn Độ ông cho biết: "Một trong những giả thiết gây thuyết phục đó là một nhóm người thuộc khối kinh tế đã tạo ra Bitcoin. Họ đã ban hành nó và rồi lui về hậu trường, để nó tự công phá. Vì vậy, Satoshi Nakatomo có vẻ như là một nhóm người, tôi hoàn toàn tin sự thật có thể là như vậy". Ông không đưa ra được một cái tên nào hay giải thích được đâu là động lực để họ làm như vậy.

Tờ The New Yorker cũng đăng tải thông tin chỉ ra hai khả năng về cái tên Satoshi: Một là một người, tốt nghiệp ngành mật mã Trường đại học Trinity, Dublin, người chuyên tạo ra những phần mềm giao dịch tiền tệ cho hệ thống ngân hàng và xuất bản những bài viết về kỹ thuật cho những người cùng lĩnh vực tham khảo. Hai là một trung tâm nghiên cứu tại Học viện Oxford Internet, Vili Lehdonvirta. Tuy nhiên, cả hai giả thiết đều bị phủ nhận.

Jeff Garzick là một kỹ sư phần mềm, người hiểu đồng Bitcoin khi nó bắt đầu làm mưa làm gió và là người bảo vệ đồng tiền này khỏi những cuộc tấn công mạng, cho biết: "Satoshi là một nhà thiết kế, một nhà kiến trúc mạng tuyệt vời. Ông ấy đã dành nhiều năm để nghiên cứu hệ thống và sau đó đã miệt mài viết chúng lại để chứng minh rằng nó sẽ hoạt động".

Tuy vậy, đến nay vẫn chưa ai có thể khẳng định được ai là người thực sự sở hữu cái tên này.

Satoshi Nakamoto và Dorian Snakamoto là một người

Ngày 6-3 vừa qua, tờ Newsweek đã cho đăng tải thông tin rằng họ đã tìm ra cha đẻ của đồng Bitcoin. Theo phóng viên của Newsweek, ông Dorian hiện 64 tuổi và là người Mỹ gốc Nhật. Dorian Nakamoto sinh năm 1949 tại Nhật và nhập cư vào Mỹ từ năm 10 tuổi. Ông tốt nghiệp ngành vật lý tại Trường đại học Bách khoa bang California rồi đổi tên thành Dorian Prentice Satoshi Nakatomo năm 1973, rồi từ đó ông ký tên là Dorian S.Nakamoto. Ông từng làm việc cho các công ty bảo mật, điện tử Mỹ. Ông Dorian có một cuộc sống khiêm nhường và bình lặng tại Los Angeles cùng 6 người con.

Theo lời em trai Arthur, ông Dorian là người khá, khép kín thậm chí kỳ quặc. Ông rất giỏi toán, kỹ thuật máy tính và đặc biệt có niềm đam mê lớn với các mô hình xe lửa. Khi làm việc, ông Dorian luôn rất tập trung và chỉ chú tâm vào những điều mình suy nghĩ. Newsweek cũng cho biết, ông Nakamoto dành phần lớn thời gian cho đam mê lắp ráp mô hình xe lửa và đã không đụng đến số Bitcoin trị giá lên đến 500 triệu USD mà các tạp chí Mỹ cho rằng ông đang sở hữu.

Chỉ vài giờ sau khi thông tin này được đăng tải, hàng chục nhà báo đã tập trung trước cửa nhà ông Dorian. Tìm cách vượt qua đám đông của giới truyền thông đang vây quanh nhà, ông khẳng định không còn liên quan đến Bitcoin và không thể trả lời về vấn đề này.

Tuy nhiên, Newsweek cho hay người đàn ông vốn có một sự nghiệp khá bình lặng này đã khéo léo và kín đáo  thừa nhận vai trò của mình khi nói: "Tôi không thể nói gì. Hệ thống đã được chuyển sang cho những người khác, tôi không còn chút liên hệ nào".

Chưa có gì để chắc chắn rằng tờ Newsweek đã tìm ra đúng người hay không, hay đây chỉ là một hiểu lầm ngớ ngẩn bởi ngay sáng 7-3, trên trang Ning của tổ chức P2P có đăng một dòng tin bởi tài khoản mang tên Satoshi Nakatomo rằng: "Tôi không phải là Dorian Nakamoto".

Dòng khẳng định này được đăng trên cùng một đề tài thảo luận, nơi Satoshi Nakatomo đã từng đăng tải ý tưởng về Bitcoin lần đầu tiên năm 2009. Admin của tổ chức P2P cũng cho biết dòng tin mới nhất này được đăng bởi một tài khoản có cùng địa chỉ email.

Theo giới chuyên môn, nếu được xác nhận là người đã tạo ra và điều hành hệ thống Bitcoin, người sáng lập sẽ phải thường xuyên xuất hiện trước công chúng, đưa ra những giải thích và bình luận. Điều này không thực sự phù hợp với tính cách của Satoshi hay Dorian.

Về số tiền khổng lồ mà Satoshi Nakamoto sở hữu, cũng có khả năng ông ta đã đánh mất mật khẩu truy cập và do đó không thể dùng đến số tài sản này. Tuy nhiên, họ nghi ngờ khả năng này bởi Nakamoto là người quá thận trọng để phạm phải một lỗi ngớ ngẩn như vậy.

Nếu Nakamoto bán số Bitcoin khổng lồ này, ông ta sẽ phải giao dịch tại một ngân hàng hoặc sàn Bitcoin. Điều này không chỉ khiến danh tính bị lộ mà còn thu hút sự chú ý của cơ quan thuế và thậm chí là FBI. Mặc dù Bitcoin cho phép người thực hiện giao dịch giấu tên, tất cả giao dịch đều được thực hiện minh bạch trên mạng Internet.

Phản ứng trước bài báo này, cộng đồng Bitcoin tỏ ra tức giận. Họ cho rằng việc cố gắng tìm ra danh tính thực sự của người sáng lập là làm trái với sứ mệnh của đồng tiền ảo. Danh tính bị lộ cũng có thể khiến Nakatomo gặp nhiều nguy hiểm. Tờ New York Times nhận xét rằng ngay cả khi thông tin của Newsweek là chính xác, thì việc công khai danh tính của ông Nakamoto là một sự xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư cá nhân.

Điều khó hiểu nằm ở việc khối tài sản bằng Bitcoin đang nhào lộn gần đây. Sau khi đạt tới đỉnh điểm 1200USD hồi năm ngoái, đồng Bitcoin sụt trị giá xuống 130USD hồi tháng trước sau khi sàn giao dịch đình đám nhất, Mt Gox sụp đổ. Trị giá của Bitcoin đã tăng trở lại trong tuần trước khi đạt con số 665 USD hôm  6-3, mặc cho các bê bối tài chính liên quan đến Ngân hàng Flexcoin đang diễn ra.

Những người phản đối đã buộc tội đồng Bitcoin, cho rằng nó sẽ trở thành phương tiện tiếp tay cho các hoạt động buôn lậu và rửa tiền. Trong lúc đó, Satoshi Nakatomo vẫn tiếp tục trở thành một ẩn số, khó hiểu và một hacker thiên tài. Hàng loạt các tổ chức truyền thông đều đã cố gắng nhưng đều thất bại trong việc khẳng định danh tính của ông.

Đồng Bitcoin hoạt động như thế nào?

Ra đời năm 2009, đây là đồng tiền đầu tiên không được quản lý bởi bất kỳ ngân hàng trung ương hay cơ quan nào. Không chỉ đặc biệt vì lý do trên, Bitcoin còn thu hút được sự chú ý của cộng đồng khi giá trị của loại tiền tệ này biến động quá mạnh. Kể từ khi ra đời, giá của Bitcoin đã dao động từ mức chưa đến 1USD cho tới giá trị tương đương 1 ounce vàng.

Bitcoin hoạt động dựa trên những thuật toán mật mã cao cấp phức tạp. Đồng tiền ảo này có mã nguồn mở, điều này cho phép tất cả những nhà lập trình đều có thể kiểm tra mã nguồn này. Tuy nhiên, họ không thể thay đổi được nó mà nền tảng Bitcoin chỉ có thể được thay đổi hay nâng cấp thông qua sự đồng tình của số đông. Tức là, các lập trình viên khi muốn thay đổi thì sẽ phải đăng thông báo lên diễn đàn chính và khi được số đông chấp thuận, sự thay đổi đó mới được thực hiện.

Bitcoin vừa là đơn vị tiền tệ đặc biệt, vừa là một mạng lưới phân bổ, phân trung, ngang hàng trong giao dịch tiền tệ. Người ta có thể gửi Bitcoin trực tiếp cho một người khác mà không cần thông qua một trung gian nào, bất chấp thời gian, không gian với một chi phí cực thấp, thậm chí bằng 0. Đây quả thực là một bước đột phá chưa từng có trong lịch sử tiền tệ loài người.

Như vậy, Satoshi Nakatomo đã giải được bài toán mà từ trước đến nay người ta vẫn cho là không thể giải được - bài toán về lòng tin trong giao dịch tiền tệ

Theo CAND

• Đức: Chính trường đầy sóng gió (14/11)