Biểu tượng bản lĩnh Việt Nam : Lời cảnh báo về một “Điện Biên Phủ trên không”

•  » Chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam: Biểu tượng bản lĩnh Việt Nam
•  » Chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam: Biểu tượng bản lĩnh Việt Nam

Chiến thắng bằng thế trận chiến tranh nhân dân

Ngày 5-8-1964, chúng sử dụng tối đa lực lượng máy bay ở hai biên đội tàu sân bay Con-xten-lây-sơn và Ti-con-đê-rô-ga gồm hàng chục máy bay tiêm kích và cường kích hiện đại, chia làm 3 đợt bất ngờ tấn công gần như cùng một lúc vào các mục tiêu kinh tế và hầu hết các căn cứ kho tàng, nơi trú đậu tàu của hải quân ta suốt dọc ven biển từ sông Gianh (Quảng Bình); Cửa Hội, Vinh, Bến Thủy (Nghệ An); Lạch Trường (Thanh Hóa) đến Bãi Cháy (Quảng Ninh), hòng tiêu diệt lực lượng hải quân của ta, mở đầu kế hoạch gây chiến tranh phá hoại quy mô lớn đối với miền Bắc nước ta mà chúng đã vạch sẵn từ trước.

Tàu chiến đấu của Hải quân Việt Nam đánh trả máy bay Mỹ tại Lạch Trường (Thanh Hóa) ngày 5-8-1964 (Ảnh tư liệu)

Tại vùng biển Cửa Hội và TP.Vinh, lúc 12 giờ 20 phút ngày 5-8, một tốp máy bay địch loại F8U, AD4, AD6 lao vào ném bom, bắn phá khu vực Sở Dầu thuộc TP.Vinh và căn cứ hải quân ở Cửa Hội. Các tàu của Phân đội 7 và Phân đội 5 đã báo động kịp thời, nhanh chóng triển khai đội hình chiến đấu phối hợp với lực lượng phòng không ở khu vực đánh trả máy bay địch. Trận chiến đấu diễn ra quyết liệt. Các tàu của hải quân vừa cơ động tránh bom đạn của địch vừa tập trung hỏa lực ken lưới lửa giáng trả máy bay Mỹ. Trong trận chiến đấu này, các lực lượng vũ trang đã bắn cháy 2 máy bay Mỹ, trong đó tàu T187 của Khu tuần phòng 2 đã bắn cháy 1 chiếc rơi xuống biển đông nam Hòn Mát 2km.
Tại Cửa Roòn và cảng Gianh, lúc 12 giờ 30 phút, 8 chiếc máy bay địch bay từ phía biển vào đèo Ngang chia làm 2 tốp, một tốp lao xuống bắn tàu đo đạc 527 của hải quân đang làm nhiệm vụ ở Cửa Roòn, một tốp khác vòng theo dãy Trường Sơn lên thượng nguồn sông Gianh rồi lao xuống bắn phá cảng Gianh. Tàu đo đạc 527 và các tàu T181. T183 (Phân đội 7); T173, T175, T177 (Phân đội 6) thuộc Khu tuần phòng 2 đã kịp thời chặt xích neo, nhanh chóng cơ động chiến đấu, phối hợp với lực lượng phòng không, dân quân tự vệ anh dũng đánh trả các đợt công kích của máy bay địch. Sau 25 phút chiến đấu, bộ đội ta đã bắn rơi 1 máy bay xuống biển phía đông nam Cửa Gianh và bắn bị thương 1 chiếc khác.
Tại vùng biển Hòn Gai, Bãi Cháy lúc 14 giờ 40 phút, một tốp 8 chiếc máy bay từ hướng biển Long Châu lao vào ném bom, bắn rốc két tấn công các tàu của hải quân ta đang neo đậu ở Cửa Lục. Các tàu đã vừa chiến đấu vừa cơ động ra vịnh Hạ Long để lợi dụng sự che chắn của các núi đá làm mất tác dụng đánh phá của địch. Các tàu T144, T134, T122, T124 và tàu 225 săn ngầm thuộc Khu tuần phòng 1 và căn cứ Hải quân Bãi Cháy đã phối hợp với Tiểu đoàn Phòng không 217 và lực lượng phòng không của tự vệ, công an địa phương bắn rơi 2 máy bay Mỹ, bắt sống tên giặc lái, trung úy An-vơ-rét.
Tại vùng biển Lạch Trường 2 tàu phóng lôi 333, 336 cùng các tàu tuần tiễu T130, T132, T146 ở khu trú đậu được lệnh sẵn sàng chiến đấu. Lúc 14 giờ 45 phút, 4 máy bay AD6 lao từ hướng đông bắc vào bắn phá hai tàu T130 và T132. Tiếp đó chúng tập trung 8 chiếc AD4 đánh các tàu 333, 336 và T146. Các tàu đã phối hợp nổ súng kịp thời đánh trả máy bay địch, bắn rơi 2 máy bay và bắn bị thương 2 chiếc khác.
Lúc 16 giờ 18 phút, địch cho 11 chiếc máy bay F8U lao vào bắn phá cảng Gianh lần thứ hai. 6 chiếc lao xuống công kích tàu T175 ở Hòn La; 5 chiếc khác lao vào đánh phá cảng Gianh. Các tàu trong tư thế sẵn sàng chiến đấu đã kịp thời nổ súng, ngay loạt đạn đầu đã bắn cháy 1 chiếc máy bay địch. Ở Hòn La, cán bộ, chiến sĩ tàu 175 chiến đấu, đánh trả 6 máy bay địch rất dũng cảm. Tàu bị trúng đạn bốc cháy, nước tràn vào khoang, một số đồng chí hy sinh. Thuyền trưởng bị thương nặng, nhưng tất cả vẫn kiên cường bám vị trí, vừa chiến đấu vừa cứu chữa tàu, điều khiển cơ động tàu vào được bờ kịp thời. Lúc 16 giờ 40 phút cùng ngày, địch tiếp tục cho 8 chiếc máy bay khác lao vào đánh phá các trận địa pháo bảo vệ cảng Nghi Phúc và TP.Vinh. Các tàu của hải quân đã phối hợp đánh trả quyết liệt, buộc chúng phải rời khỏi khu vực.
Cùng với lực lượng phòng không ba thứ quân và nhân dân địa phương, bộ đội hải quân đã chiến đấu anh dũng đánh trả không quân và hải quân của Mỹ ngày 2 và ngày 5-8-1964. Trong thế trận chiến tranh nhân dân đất đối không, ngay trận đầu, ta đã mưu trí, dũng cảm, kiên cường đánh trả, bắn rơi 8 máy bay phản lực hiện đại của Mỹ, bắn bị thương nhiều chiếc khác; gây cho bọn đầu sỏ đế quốc Mỹ bị bất ngờ bởi đã bị tổn thất lớn.
Bị tổn thất lớn ngay trong trận đầu của kế hoạch mở rộng chiến tranh xâm lược nhưng những người cầm quyền ở Mỹ lúc đó vẫn lấy làm đắc ý vì họ đã kiếm cớ để khởi sự cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân, hải quân ra miền Bắc Việt Nam. Và dĩ nhiên, việc “trừng phạt” lực lượng tàu bé nhỏ của hải quân Bắc Việt Nam trong một trận không được, chúng tiếp tục “trừng phạt” cả miền Bắc Việt Nam. Từ đó, cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ đã dần leo tới nấc thang tột đỉnh của tội ác và cuối cùng đã chuốc lấy thất bại nhục nhã, quân dân ta đánh bại hoàn toàn uy thế của không lực Hoa Kỳ bằng chiến thắng lịch sử “Hà Nội- Điện Biên Phủ trên không” 12 ngày đêm cuối tháng 12-1972 trên bầu trời Hà Nội.

Nêu cao truyền thống anh hùng dân tộc

Cùng với thành tích đánh đuổi tàu khu trục Ma Đốc ngày 2-8, chiến thắng ngày 5-8-1964 trở thành chiến công đầu tiên tiêu biểu, mở đầu trang sử anh hùng trong lịch sử xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Hải quân Nhân dân Việt Nam. Với chiến công vẻ vang ngày 2 và ngày 5-8 -1964, bộ đội hải quân đã được Đảng, Nhà nước, Quốc hội tặng thưởng 1 Huân chương Quân công hạng nhì, 5 Huân chương Quân công hạng ba, 142 Huân chương Chiến công các hạng cho các đơn vị và cán bộ, chiến sĩ lập công xuất sắc. Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam tặng tuổi trẻ Hải quân 20 lá cờ “Chiến công oanh liệt - Truyền thống vẻ vang”.
Ngày 7-8-1964, Bộ Quốc phòng tổ chức lễ tuyên dương công trạng bộ đội hải quân và phòng không - không quân, Bác Hồ đến dự và khen ngợi: “Các chú đã chiến đấu rất dũng cảm, đã bắn rơi 8 chiếc máy bay của Mỹ và bắn hỏng 3 chiếc… Các chú đã bắt sống phi công Mỹ, đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Như vậy là rất tốt…”. Ngày 5-8-1965, nhân dịp kỷ niệm 1 năm “Ngày truyền thống đánh thắng trận đầu”, Bác Hồ đã gửi thư khen ngợi bộ đội hải quân. Bức thư có đoạn viết: “Tuy còn non trẻ, nhưng nhờ có sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sự tin yêu giúp đỡ của nhân dân, sự cố gắng không ngừng của mình, hải quân đã anh dũng chiến đấu, tích cực diệt địch, đánh rơi máy bay và đánh đuổi tàu chiến của Mỹ, đoàn kết lập công, bảo vệ nhân dân, bảo vệ vùng trời và vùng biển của Tổ quốc. Các chú đã nêu cao truyền thống anh hùng của dân tộc ta…”.
Trực tiếp theo dõi trận chiến đấu đánh trả máy bay Mỹ của hải quân ta tại vùng biển, vùng trời Bãi Cháy (Quảng Ninh) chiều ngày 5-8-1964, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng khi đó đã biểu dương chiến công của hải quân: “Tôi rất tự hào về tinh thần chiến đấu của hải quân ta. Chiến thắng này của các đồng chí có ý nghĩa to lớn lắm. Tôi sẽ báo cáo với Trung ương Đảng và Chính phủ những điều tai nghe, mắt thấy về tinh thần anh dũng tuyệt với của các đồng chí…”.
Ngày 2 và ngày 5-8-1964 từ đó trở thành một mốc son có ý nghĩa quan trọng, đầy tự hào trong lịch sử của Quân chủng Hải quân và lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta; trở thành “Ngày truyền thống đánh thắng trận đầu” của quân, dân miền Bắc trong chống chiến tranh phá hoại của không quân, hải quân đế quốc Mỹ xâm lược.

C.T (Nguồn: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)