Các nguyên tắc cơ bản của Bộ luật Dân sự 2015

Nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận

Nguyên tắc này được quy định tại Khoản 2, Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015: “Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Mọi cam kết, thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội có hiệu lực thực hiện đối với các bên và phải được chủ thể khác tôn trọng”.

Đây là nguyên tắc thể hiện quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về quyền con người, quyền tự do của công dân trên các mặt của đời sống xã hội. Điều 14 Hiến pháp 2013 quy định: Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền của con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật. Để quyền con người, quyền công dân được thực hiện thì trước hết phải bảo đảm cho mọi người có quyền tự do, trong đó quyền tự do trong lĩnh vực dân sự. Đây cũng là nguyên tắc mang tính đặc thù của Bộ luật Dân sự.

Nội dung của nguyên tắc này, trước hết bao gồm hai quyền mà cá nhân, pháp nhân được pháp luật tôn trọng và bảo vệ, đó là quyền tự do cam kết thỏa thuận và quyền tự nguyện cam kết thỏa thuận khi tham gia các giao dịch dân sự. Quyền tự do cam kết, thỏa thuận thể hiện ở chỗ, các bên tham gia giao dịch dân sự được quyền lựa chọn tham gia hay không tham gia, không ai được cản trở, ngăn cản. Mọi cam kết thỏa thuận hợp pháp được pháp luật bảo hộ. Quyền tự nguyện cam kết, thỏa thuận thể hiện sự tự do ý chí của cá nhân, pháp nhân trong việc tham gia các giao dịch dân sự. Cá nhân, pháp nhân thực sự bày tỏ mong muốn của mình tham gia giao dịch dân sự. Các bên không được ép buộc hoặc dùng bất cứ các thủ đoạn nào nhằm buộc bên kia cam kết, thỏa thuận trái với ý chí của họ. Mọi cam kết, thỏa thuận không có sự tự nguyện của các bên có thể bị tuyên bố là vô hiệu.

Nguyên tắc này còn chỉ rõ một nội dung rất quan trọng là cá nhân, pháp nhân có quyền cam kết, thỏa thuận những giao dịch dân sự khi những giao dịch này không vi phạm điều cấm của luật, không trái với đạo đức xã hội. Điều cấm của luật có thể là những việc luật không cho phép làm hoặc những việc luật buộc phải làm nhưng không làm. Những điều này là những chuẩn mực pháp lý mà Bộ luật Dân sự buộc cá nhân, pháp nhân phải xử sự theo các chuẩn mực này khi thực hiện các giao dịch dân sự. Không trái với đạo đức xã hội là không được trái với phong tục, tập quán, thuần phong mỹ tục tốt đẹp đã được hình thành trong cuộc sống, phù hợp với sự phát triển của xã hội chúng ta. Như vậy cá nhân, pháp nhân có quyền cam kết, thỏa thuận những giao dịch dân sự không cấm, không trái với đạo đức xã hội. Mọi giao dịch vi phạm các điều cấm này là vi phạm pháp luật, có thể bị tuyên là vô hiệu.

Nguyên tắc bảo đảm quyền tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận của cá nhân, pháp nhân của Bộ luật Dân sự yêu cầu trước hết, các bên tham gia giao dịch dân sự phải tôn trọng và thực hiện đúng những cam kết, thỏa thuận của bên kia. Những cam kết, thỏa thuận của các bên trên cơ sở tự do và tự nguyện dẫn đến việc thực hiện, chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự. Những hành vi làm trái hoặc không tôn trọng các cam kết, thỏa thuận đều được coi là không thực hiện đúng nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận, là vi pháp pháp luật và bị gánh chịu hậu quả pháp lý theo quy định của Bộ luật Dân sự. Mặt khác, cá nhân, pháp nhân khi cam kết, thỏa thuận các giao dịch dân sự cần phải tìm hiểu rõ pháp luật có cấm giao dịch đó không? Giao dịch dân sự đó có là những giao dịch trái với phong tục, tập quán tốt đẹp đã được thừa nhận trong xã hội không? Nếu vi phạm những điều nay cá nhân, pháp nhân không được cam kết, thỏa thuận vì việc làm này sẽ gây thiệt hại cho các bên tham gia giao dịch dân sự.

• Lập lại trật tự đô thị trước cổng trường (24/11)
• Tích cực khống chế đám cháy tại công ty gỗ (23/11)
• Phường Thái Hòa, TP.Tân Uyên: Cần lập lại trật tự trước cổng trường học (23/11)
• Người chấp hành xong án phạt tù được trao “sinh kế” làm lại cuộc đời (23/11)
• Văn bản pháp luật (23/11)
• Chứng cứ trong vụ án tranh chấp hợp đồng vay tài sản (23/11)
• Một số quy định tiêu chuẩn, điều kiện tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở (23/11)
• Vụ xe khách thắng gấp gây tai nạn: Tài xế lái xe vượt quá tốc độ cho phép (22/11)