Italia: Người bí ẩn của Phong trào Năm Sao

Kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử Quốc hội Italia hôm 4-3 đã khẳng định sự lớn mạnh thật sự của một chính đảng non trẻ: Phong trào Năm Sao (M5S) là đảng giành tỉ lệ phiếu bầu cao nhất (32,2%) và đang đứng trước cơ hội lần đầu tiên thành lập chính phủ.

Trước sự kiện lịch sử này, dư luận nhắc nhiều đến một “người bí ẩn” được cho là đã phù phép giúp M5S giành chiến thắng.

“Người bí ẩn” không ai khác chính là Davide Casaleggio, con trai của nhà đồng sáng lập đảng M5S Gianroberto. Casaleggio không phải là lãnh đạo chính thức, không nắm chức vụ chính thức nào trong đảng M5S, nhưng dư luận chính giới cũng như giới công nghệ ở Italia xem ông như người “lãnh đạo từ xa”, kiểm soát M5S từ bức màn hậu trường khép chặt.

Casaleggio luôn giữ nguyên tắc bất di bất dịch là không giao tiếp với truyền thông. Khi báo chí liên hệ ông để yêu cầu trả lời về một số vấn đề liên quan M5S trong thời gian qua, Casaleggio từ chối thẳng và nói thêm rằng: “Tôi không tin tưởng truyền thông”.

Năm nay 42 tuổi, Davide Casaleggio là con trai cả của ông Gianroberto Casaleggio, người đã cùng với danh hài Beppe Grillo sáng lập ra đảng M5S cách đây gần 9 năm. Ông Gianroberto Casaleggio là một chủ doanh nghiệp công nghệ cao có tầm nhìn xa trông rộng đã cùng với danh hài Grillo hướng đến mục tiêu “một giải pháp thay thế” cho hệ thống chính trị vốn bị thao túng quá nhiều bởi tham nhũng và những cuộc “đi đêm” bất chính.

Ngay sau khi M5S ra đời, hai ông tiếp tục hợp tác để biến M5S từ một đảng non trẻ mới ra đời thành một ngôi sao mới trên chính trường Italia. Trong các cuộc bầu cử địa phương năm 2010 và 2012, M5S bắt đầu gây tiếng vang khi giành những kết quả quan trọng tại môt số địa phương ở miền Bắc Italia.

Trong cuộc bầu cử Quốc hội Italia năm 2013, M5S là đảng đầu tiên trong lịch sử chính trị Italia chọn ứng cử viên trực tiếp trong cuộc bầu cử sơ bộ qua mạng Internet. Đó cũng là lần đầu tiên M5S có ghế đại biểu trong Quốc hội Italia. Đến năm 2017, M5S đã trở thành một thế lực trong Quốc hội, đủ khả năng làm xoay chuyển tình thế trên chính trường, bất chấp sự lăm le quay trở lại thao túng của lão làng” Silvio Berlusconi.

Năm 2016, Davide kế thừa sự nghiệp của cha làm chủ Công ty công nghệ Casaleggio Associates sau khi ông Casaleggio đột ngột qua đời. Ngay lập tức, Davide đã mang luồng sinh khí mới, hiện đại và cũng lắm rủi ro phả vào guồng máy M5S. Với Davide, Internet đã trở thành diễn đàn chính trị chủ yếu của đảng. Là một chuyên gia tư vấn công nghệ xuất thân từ Milan, Davide có phong cách rất khác nhiều nhà công nghệ khác, càng không có vẻ gì là một nhà hoạt động chính trị.

Sự huyền bí trong cách điều hành, lãnh đạo từ xa của Davide đã biến ông thành một chủ doanh nghiệp IT bí ẩn trên thương trường; đồng thời, với khả năng ngoại ngữ thành thạo, Davide còn được xem là một “Anh cả” (Big Brother) mang phong cách văn hóa Ăng-lê (mẹ ông là môt phiên dịch người Anh).

Davide Casaleggio.

Lối làm chính trị của Daivde có phần nào đó giống với “lão làng” Silvio Berlusconi trước đây. Tức là, sử dụng doanh nghiệp của cá nhân để phục vụ cho hoạt động chính trị của đảng phái. Cái khác là Daivde không trực tiếp tham gia hoạt động chính trị như Berlusconi, đồng thời việc sử dụng diễn đàn Internet của Công ty Casaleggio Associates đã được quy định trong Điều lệ của đảng M5S.

Diễn đàn chính trị của M5S được đặt tên là Rousseau, lấy theo tên triết gia thế kỷ thứ 18 Jean-Jacques Rousseau, có nghĩa nền tảng triết lý chính trị của đảng này cũng theo triết lý của Rousseau, với sự khắt khe hiếm có trên chính trường Italia. Trong 9 năm qua, nhiều người từng bị loại ra khỏi đảng chỉ vì vi phạm những nguyên tắc nghiêm ngặt này, và chính họ đã trở thành những kẻ phê phán đảng M5S gay gắt nhất.

Kế thừa những hoạt động của cha, Daivde đã hỗ trợ mạnh mẽ hoạt động của diễn đàn Internet Rousseau, cho đặt máy chủ miễn phí, đồng thời lấy trụ sở Công ty của mình để làm trụ sở làm viêc cho diễn đàn, góp phần giúp đảng M5S cắt giảm chi phí.

Nắm cái lõi hoạt động của M5S, Davide được giới quan sát và bình luận chính trị Italia cho là “ông chủ” đích thực của đảng M5S, là người nắm quyền lực tập trung trong hậu trường. Người ta cho rằng, chính Daivde chứ không phải ai khác là người quyết định ai lên lãnh đạo M5S, ai sẽ ra ứng cử vào Quốc hội và ai sẽ là ứng viên Thủ tướng nếu M5S giành chiến thắng. Bởi lẽ, Davide nắm diễn đàn Internet trong tay coi như nắm rõ từng “quân cờ” nào có khả năng làm được gì.

Cuộc bầu chọn lãnh đạo đảng M5S tháng 9-2017, với việc Luigi Di Maio lên lãnh đạo M5S thay thế danh hài Grillo, là một điển hình cho điều mà giới phân tích cho là sự giật dây từ trong hậu trường của Davide. Cũng chính vì thế, cộng với việc Di Maio còn rất trẻ (31 tuổi), mà giới phân tích chính trị cho rằng Di Maio luôn được Davide “điều khiển từ xa” trong việc điều hành đảng.

Không chỉ Di Maio, hầu hết các lãnh đạo cấp cao trong đảng M5S đều phải hội ý hoặc “xin ý kiến” Daivde trước khi hành động. Có những người đến gặp ông cả vào ban đêm. Quyền lực và sự huyền bí tránh giao tiếp trước công chúng khiến cho Daivde được giới truyền thông đặt cho biệt danh “Phù thủy Oz” của M5S.

Với chiến thắng trong cuộc bầu cử vừa qua, lần đầu tiên trong lịch sử, M5S đứng trước cơ hội liên minh với một trong hai đảng theo sau là Dân chủ Italia và Liên đoàn phương Bắc (La Liga) để đảm bảo đa số ghế trong Quốc hội và đứng ra thành lập chính phủ. Khi đó, người có khả năng trở thành Thủ tướng Italia chính là Luigi Di Maio, nhà lãnh đạo chính thức của M5S năm nay mới 31 tuổi.

Hiện tại, cuộc đua lập liên minh cầm quyền đang bắt đầu khởi động, sau đó mọi chuyện còn phải thông qua quyết định của Tổng thống Sergio Mattarella. Tổng thống Mattarella có thể lựa chọn một liên minh phù hợp (giữa M5S dân túy với đảng trung tả Dân chủ Italia) để lãnh đạo Italia mà không gây ra nhiều ảnh hưởng chính trị cho toàn châu Âu.

Hoặc ông cũng có thể phủ quyết một liên minh giữa đảng dân túy và đảng cực hữu (M5S với La Liga) nhằm ngăn chặn một cú sốc toàn diện cho châu Âu. Khi đó, chính phủ hiện tại của Thủ tướng Paolo Gentiloni sẽ tiếp tục nhiệm vụ lâm thời và tổ chức bầu cử lại. Nhưng đó chỉ là những dự báo.

Trên thực tế, có khi Tổng thống Mattarella cũng sẽ chấp thuận cho liên minh M5S-La Liga cầm quyền, rồi mọi chuyện sẽ từ từ điều chỉnh sau.

Theo CAND
 

• Đức: Chính trường đầy sóng gió (14/11)
• Hành trình ly kỳ của ông Trump từ tổng thống thất cử đến tổng thống đắc cử Mỹ (09/11)