Quân đội anh hùng của dân tộc anh hùng

Khi từ Pắc Bó về Tân Trào, Bác Hồ ở và làm việc tại lán Nà Nưa trong những ngày chuẩn bị tổng khởi nghĩa. Ảnh: CAO SƠN

Dưới gốc đa Tân Trào, đồng chí Võ Nguyên Giáp thay mặt Ủy ban khởi nghĩa đọc bản Quân lệnh số 1 và hạ lệnh xuất quân về giải phóng Thái Nguyên, sau đó tiến về giành chính quyền tại thủ đô Hà Nội. Ảnh: CAO SƠN

Tháng 8-1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng vũ trang (LLVT) đã cùng nhân dân cả nước vùng lên khởi nghĩa giành chính quyền, lập nên nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Trong khởi nghĩa, lực lượng chính trị quần chúng là lực lượng giữ vai trò chủ yếu quyết định nhưng LLVT giữ vai trò bổ trợ chiến lược, làm nên thắng lợi rực rỡ của cuộc cách mạng.

Sứ mệnh lịch sử

Để chuẩn bị cho tổng khởi nghĩa, tháng 5-1945, Bác Hồ đưa Bộ Tham mưu mở con đường “Nam tiến” từ Pắc Bó, tỉnh Cao Bằng về Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang - thủ đô giải phóng. Ngày nay, Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Tân Trào với những địa danh quen thuộc: Đình Hồng Thái, lán Nà Nưa, cây đa Tân Trào đã rất đỗi thân quen với bao người con đất Việt.

Chúng tôi đến với Tân Trào trong những ngày gần cuối năm trong tiết trời Việt Bắc cuối thu mát mẻ. Theo chân nữ hướng dẫn viên Lò Thị Tâm, một người con của quê hương cách mạng, chúng tôi được giới thiệu chi tiết về từng điểm di tích trong quần thể khu di tích. Mỗi bước chân đi, vẳng lên trong chúng tôi là những câu thơ trong bài thơ Việt Bắc của nhà thơ Tố Hữu, vốn đã thuộc nằm lòng từ thuở còn cắp sách đến trường: “Mình về, còn nhớ núi non/ Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh/ Mình đi, mình có nhớ mình/ Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa?”.

Nơi đây, khi từ Pắc Bó về Tân Trào, Bác Hồ ở và làm việc tại lán Nà Nưa trong những ngày chuẩn bị tổng khởi nghĩa. Tại lán này, Bác Hồ triệu tập hội nghị cán bộ ngày 4-6- 1945 quyết định thống nhất các chiến khu thành Khu giải phóng, thống nhất các LLVT thành Quân giải phóng. Ngày 15-5-1945, tại ngôi đình Làng Quặng, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân đã được sáp nhập với lực lượng Cứu quốc quân và các LLVT trong cả nước, đổi tên thành Giải phóng quân - lực lượng quân sự chính của Việt Minh để giành chính quyền năm 1945.

Cũng tại lán Nà Nưa, Bác Hồ đã nói với đồng chí Võ Nguyên Giáp: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải quyết giành cho được độc lâp”. Nơi đây, sáng ngày 16-8-1945, trong không khí hết sức khẩn trương, hào hùng, Quốc dân Đại hội đã khai mạc tại đình Tân Trào với 60 đại biểu tham dự. Đại hội thông qua 10 chính sách lớn của Mặt trận Việt Minh, quyết định toàn dân đứng lên võ trang khởi nghĩa giành chính quyền, bỏ phiếu kín bầu Ủy ban dân tộc giải phóng gồm 10 vị và lãnh tụ Hồ Chí Minh được bầu làm Chủ tịch. Nửa đêm 16-8-1945, dưới bóng cây đa Tân Trào, thi hành mệnh lệnh của Ủy ban khởi nghĩa, Quân giải phóng đã cử hành lễ xuất quân. Đoàn quân đứng thành hai hàng dọc từ cây đa đến cây si, trước mặt là lá cờ đỏ sao vàng năm cánh bay phất phới, các đại biểu dự Quốc dân Đại hội và nhân dân địa phương đến tham dự tiễn đưa bộ đội đi chiến đấu. Đồng chí Võ Nguyên Giáp thay mặt Ủy ban khởi nghĩa đọc bản Quân lệnh số 1 và hạ lệnh xuất quân. Khi lễ xuất quân vừa dứt, Quân giải phóng rầm rộ lên đường vượt đèo De, qua núi Hồng tiến sang Thái Nguyên để từ đây tiến về giải phóng thủ đô Hà Nội đúng ngày 19-8- 1945, làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại.

Vai trò chiến lược

Từ Hội nghịTrung ương Đảng lần thứ8 năm 1941, để sử dụng hiệu quả LLVT trong tổng khởi nghĩa, Đảng ta và Bác Hồ đã quyết định: Xây dựng các LLVT cách mạng, tổchức các đội tựvệ, tiểu đội du kích cứu quốc, du kích chính thức, thành lập các căn cứđịa cách mạng. Nhiều đội du kích được thành lập cùng với các LLVT rộng rãi của quần chúng trong các đoàn thểcứu quốc như: Đội du kích Bắc Sơn, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân... Khi tổng khởi nghĩa nổ ra, Ủy ban khởi nghĩa các địa phương đã sử dụng triệt để sức mạnh quân sự của các đơn vịgiải phóng quân, du kích quân…, nhanh chóng từcăn cứđịa vàcác địa phương tiến gấp vềcác trung tâm đầu não địch, vô hiệu hóa lực lượng chống đối, mởđường cho quần chúng xông lên lật đổngụy quyền, thành lập chính quyền mới của nhân dân ởcác huyện, phủ, tỉnh lỵ. Trong những hoàn cảnh cụ thể, LLVT còn trực tiếp tiêu diệt địch, xóa bỏchính quyền của chúng vàthành lập chính quyền cách mạng.

Ngay sau lễ xuất quân tại Tân Trào, một đơn vịchủlực Giải phóng quân từTân Trào tiến vềThái Nguyên đánh địch, phối hợp với quần chúng lập chính quyền cách mạng ởđây, sau đótiến thẳng vềHàNội. Các đơn vịGiải phóng quân Cao Bằng tiến đánh thịxãCao Bằng vàHàGiang. Các đơn vịGiải phóng quân Bắc Kạn tiến đánh thịxãBắc Kạn. Tại miền Trung, từChiến khu Vinh Sơn (Quảng Ngãi), đại đội du kích Phan Đình Phùng chia thành các cánh quân tỏa đi đánh chiếm các đồn vàgiải phóng các huyện: Di Lăng, Sơn Hà, Bình Sơn, Sơn Tịnh; từChiến khu Núi Lớn, đại đội du kích Hoàng Hoa Thám tiến đánh đồn Ba Tơ, Minh Long, giải phóng các huyện: Nghĩa Hành, MộĐức, Đức Phổ, sau đócảhai đại đội du kích cùng tiến vềchiếm tỉnh lỵ. Tại Nam bộ, các đội tựvệ, đội xung phong phát triển nhanh chóng ởSài Gòn, Mỹ Tho, Bến Tre, Sa Đéc… với tinh thần “Nam kỳ khởi nghĩa”, các đơn vịvũtrang địa phương hỗtrợtích cực cho lực lượng chính trịquần chúng tiến hành tổng khởi nghĩa, giành chính quyền tại Sài Gòn và các tỉnh, huyện khắp miền Nam.

Tại Hà Nội, sáng 19-8, các đội tự vệ nội thành, ngoại thành được trang bị vũ khí, giương cao cờ đỏ sao vàng và biểu ngữ cách mạng rầm tập tiến về Nhà hát Lớn. LLVT tổ chức thành hai khối tỏa đi đánh chiếm các cơ quan trọng yếu của địch. Tối 19- 8-1945, các cơ quan quan trọng của triều đình Bảo Đại tại Hà Nội đã về tay cách mạng. Việt Minh hoàn toàn làm chủ thành phố. Cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội - trung tâm kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa của cả nước - đã hoàn toàn thắng lợi.

Như vậy, đội quân cách mạng dù chưa tròn 1 tuổi, với trang bị thiếu thốn đã cùng nhân dân vùng lên giành chính quyền về tay cách mạng. Nói về vai tròhỗtrợto lớn của LLVT trong tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám, sau này Đại tướng VõNguyên Giáp từng nói: “Ngay khi cuộc tổng khởi nghĩa nổra thìtrong cao trào nổi dậy của quần chúng ởmột sốđịa phương cũng đãxảy ra những cuộc chiến đấu vũtrang giữa quân đội cách mạng vàquân đội phản động. Cho nên, lực lượng chủyếu trong khởi nghĩa làlực lượng chính trịcủa quần chúng được vũtrang rộng rãi; nhưng cóđội quân cách mạng làm chỗdựa thìphong trào nổi dậy của quần chúng càng cósựhỗtrợvàcổvũđắc lực hơn, khởi nghĩa càng cóthêm điều kiện thắng lợi”. (còn tiếp)

CAO SƠN - THÀNH SƠN

• Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh: Thông tin thời sự cho cán bộ, chiến sĩ (04/11)
• Đẩy mạnh phổ biến, giáo dục pháp luật và vận động nhân dân dân chấp hành pháp luật (01/11)
• Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh: Kiểm tra bắn đạn thật (31/10)