Quân đội anh hùng của dân tộc anh hùng- Bài 8

Bia Vườn Trầu, nơi ghi dấu thành lập Tiểu đoàn Phú Lợi anh hùng

Tiểu đoàn Phú Lợi (TĐPL) là đơn vị chủ lực đầu tiên của lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh ra đời trong bối cảnh “Chiến tranh cục bộ” trên chiến trường miền Đông Nam bộ. Đây chính là “cánh chim đầu đàn” của LLVT địa phương lúc bấy giờ. Ngay từ trận đầu ra quân, cán bộ, chiến sĩ của TĐPL đã xây dựng truyền thống: “Đã đánh là tiêu diệt, ra quân là chiến thắng”.

Đánh chắc thắng

Hòa chung với niềm tự hào của những cán bộ, chiến sĩ, cựu chiến binh trong không khí kỷ niệm 75 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22.12.1944 - 22.12.2019), chúng tôi tìm đến nhà ông Dương Văn Liễu, nguyên Chính trị viên TĐPL, hiện sinh sống ở phường Phú Hòa, TP.Thủ Dầu Một. Với ông, TĐPL chính là niềm tự hào to lớn trong suốt cuộc đời binh nghiệp của mình. Rồi từng câu chuyện, từng vinh quang cứ dần hiện về...

Ông Dương Văn Liễu cho biết TĐPL là tiểu đoàn chủ lực tập hợp cơ động đầu tiên của tỉnh ra đời trong bối cảnh “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ - ngụy bước vào giai đoạn thất bại; Mỹ chuẩn bị tiến hành một kiểu chiến tranh mới - “Chiến tranh cục bộ”. Trước yêu cầu khách quan của cuộc kháng chiến ngày càng phát triển, đòi hỏi gấp rút phải có đơn vị chủ lực tập trung cơ động, thực hành tác chiến tiêu diệt địch, gây tác động mạnh đối với kẻ thù và hỗ trợ đắc lực cho phong trào chiến tranh du kích, phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân, tháng 11-1964, Tỉnh ủy quyết định tập trung các Đại đội 304, 306, 308 và Đại đội 4 trợ chiến, hình thành lâm thời Tiểu đoàn chủ lực cơ động của tỉnh.

Lúc 19 giờ ngày 5-6-1965, tại xóm Vườn Trầu, ấp Hố Mên, xã Long Nguyên, huyện Bến Cát, TĐPL chính thức được thành lập. Đây là niềm tự hào của quân và dân trong tỉnh. Đáp ứng lòng tin ấy, tiểu đoàn càng ra sức chuẩn bị mọi mặt để thực hiện bằng được nhiệm vụ ra quân đánh thắng trận đầu, xây dựng truyền thống: “Đã đánh là tiêu diệt, ra quân là chiến thắng”.

Khi vừa được khai sinh, TĐPL đã lập nên nhiều chiến công, tiếp theo đó là những ngày đánh Mỹ, diệt ngụy liên tục, xóa phiên hiệu nhiều tiểu đoàn, đại đội của địch. TĐPL đã thực hiện được phương châm tiểu đoàn diệt tiểu đoàn, đại đội diệt đại đội, trung đội diệt trung đội; xây dựng nên truyền thống ra quân đánh thắng trận đầu, đã đánh là tiêu diệt, bắt tù binh thu vũ khí. Một số trận đánh tiêu biểu của TĐPL có thể kể đến là trận ấp Đồng Sổ ngày 28-12- 1964; chiến thắng trận càn của tiểu đoàn địch tại căn cứ Đồng Chèo; trận đánh tại Quý Hiệp ngày 21-2-1965; tiếp theo là diệt gọn 1 tiểu đoàn ngụy - Suối Dứa, Gò Mối vang dậy chiến công, Truông Bồng Bông trận đầu thắng Mỹ; trận phục kích tiêu diệt Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 8 - Sư 5 của ngụy ngày 8-7 tại ấp Suối Dứa…

Những chiến công oai hùng

Về với Đồng Sổ (thị trấn Lai Uyên, huyện Bàu Bàng) hôm nay, dấu tích xưa cũ về một trận đánh ác liệt vào tối 28-12-1964 vẫn còn. Đó chính là tấm bia ghi danh cách ngã ba Đồng Sổ khoảng 100m. Tiếp chúng tôi bằng tách trà nóng, ông Trần Văn Ấn, một nhân chứng lịch sử cho biết, ông tham gia cách mạng từ kháng chiến chống Pháp. Lúc đó, ông giữ vai trò Bí thư Xã đoàn Lai Uyên. Đến năm 1956, ông là cán bộ nằm vùng tiếp tục ở tại địa phương hoạt động. Với vai trò Bí thư Đoàn, ông là người trực tiếp in ấn tài liệu, rải truyền đơn. Cái tên Trần Văn Ấn (nghĩa là ấn loát) cũng ra đời từ đó. Đến năm 1960, ông là Bí thư Đảng ủy xã Lai Uyên.

Là một người “gạo cội” của mảnh đất Đồng Sổ nên ông Trần Văn Ấn biết rất rõ về mảnh đất này. Lúc bấy giờ, quốc lộ 13 được xem là con đường “máu và nước mắt của Sư đoàn 5 ngụy”. Cuối năm 1964, sau khi đồn Cây Trường bị tiêu diệt, các tua bót xung quanh bị bức hàng, bức rút, Mỹ - ngụy vội vã đưa Tiểu đoàn “Biệt kích Mỹ” trấn giữ từ Bắc Lai Khê đến Nam Chơn Thành, hòng bịt kín con đường hành lang Đông - Tây quốc lộ 13. Đây là con đường cơ động lực lượng và vận chuyển, tiếp tế của các LLVT trong tỉnh và miền Đông Nam bộ của ta.

Riêng ấp Đồng Sổ, từ năm 1963, ngụy quyền Sài Gòn đã cho xây dựng thành một ấp chiến lược nằm dọc theo quốc lộ 13, có chiều rộng 1km, chiều dài 2km. Chúng gom dân ở các điểm xung quanh vào ấp chiến lược để kiểm soát. Do có vị trí án ngữ trên quốc lộ 13 nên Tiểu đoàn biệt kích “Lôi Hổ” ngụy lấy ấp chiến lược Đồng Sổ làm điểm trú quân dã ngoại sau những ngày lùng sục, càn quét tại các xã đông bắc huyện Bến Cát.

Thực hiện chủ trương chống phá bình định của Khu ủy và Tỉnh ủy, Tỉnh đội Thủ Dầu Một xây dựng quyết tâm tiêu diệt Tiểu đoàn biệt kích “Lôi Hổ”. Sau thời gian điều tra, nghiên cứu, Tỉnh đội Thủ Dầu Một giao nhiệm vụ cho TĐPL và Đại đội 61, Đại đội 81 Huyện đội Bến Cát tập kích tiêu diệt Tiểu đoàn biệt kích “Lôi Hổ”, bảo vệ hành lang Đông - Tây đường 13 của ta. Vào 21 giờ ngày 28-12-1964, các bộ phận tham gia trận đánh đã bí mật chiếm lĩnh xây dựng trận địa. Ấp chiến lược Đồng Sổ dân cư đông, nhà cửa dày đặc, chúng ta lại đánh ban đêm nên rất khó xác định vị trí địch đóng quân. Vì vậy, sau 2 giờ ta mới đánh chiếm được toàn bộ ấp chiến lược. Ông Trần Văn Ấn tự hào cho biết: “Lần đầu tiên trên chiến trường miền Đông Nam bộ, một tiểu đoàn bộ đội địa phương đã đánh thiệt hại nặng một tiểu đoàn địch, xóa bỏ con đường máu và nước mắt của Sư đoàn 5 ngụy”.

Hay tại Suối Dứa (thị trấn Dầu Tiếng, huyện Dầu Tiếng), TĐPL đã “Đánh điểm diệt viện”, tạo tiếng vang lớn. Ông Dương Văn Liễu, Chính trị viên tiểu đoàn, cho biết chỉ sau hơn 30 phút chiến đấu, TĐPL và Đại đội 64 huyện Bến Cát đã giành thắng lợi, góp phần phá tan kế hoạch bình định của Mỹ- ngụy tại Thủ Dầu Một.

Theo những người “gạo cội” ở vùng đất này thì ấp Suối Dứa xưa kia thuộc xã Thanh An, huyện Dầu Tiếng). Liên tỉnh lộ 14 từ TX.Thủ Dầu Một đi Dầu Tiếng chạy qua ấp Suối Dứa, xã Thanh An nằm trong vùng tranh chấp giữa ta và địch. Để đối phó với hoạt động của ta, từ năm 1965, Chi khu Trị Tâm đã tổ chức xây bót tại cầu Suối Dứa. Chúng đưa hai trung đội bảo an đến chiếm đóng làm nhiệm vụ bảo vệ đoạn lộ cho các đoàn xe vận chuyển từ Thủ Dầu Một đi Dầu Tiếng và ngược lại.

Thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy, đẩy mạnh phong trào “Tìm Mỹ mà đánh, tìm ngụy mà diệt”, phá kế hoạch “bình định” của địch, mở rộng vùng căn cứ Bến Cát, TĐPL và Đại đội 61 huyện Bến Cát được giao nhiệm vụ tiến công bót Suối Dứa và tổ chức trận địa phục kích địch đến ứng cứu. Ông Dương Văn Liễu cho biết, tại ấp Suối Dứa, vào lúc 9 giờ 30 phút ngày 8-7-1965, TĐPL do ông Trương Văn Quăn - Tiểu đoàn trưởng và Trần Văn Châu - Chính trị viên, đã chỉ huy phối hợp với Đại đội 64 Dầu Tiếng và đội du kích xã Thanh An bố trí lực lượng tiêu diệt tua Suối Dứa và quân chi viện từ Chi khu Trị Tâm. Theo kế hoạch, Đại đội 64 và đội du kích xã Thanh An bao vây bắn tỉa, gây áp lực mạnh buộc địch chi viện ứng cứu. Đúng 10 giờ, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 8, Sư đoàn 5 ngụy ra ứng cứu, đội hình của địch lọt hẳn vào trận địa phục kích của ta…

TĐPL còn lập biết bao chiến công hiển hách để góp phần vào thắng lợi mùa xuân 1975. Sau đó là tham gia chiến đấu bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế đối với nước bạn Campuchia. Giờ đây, những cán bộ, chiến sĩ của TĐPL còn lại vẫn giữ vững và phát huy phẩm chất bộ đội Cụ Hồ trong thời bình. (còn tiếp)

THU THẢO

• Đại tướng Phan Văn Giang: Phát triển công nghiệp quốc phòng để tự lực, tự cường (30/11)
• Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh: Triển khai nhiệm vụ công tác Đảng, công tác chính trị năm 2025 (29/11)
• Gặp mặt cán bộ, chiến sĩ, học viên sĩ quan Bình Dương đang học tập tại các học viện, Trường Sĩ quan khu vực phía Bắc (28/11)
• Phát động Cuộc thi trắc nghiệm trực tuyến “Quân đội Nhân dân Việt Nam - 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành” (26/11)