Từ ngày 1-1-2018, trên địa bàn tỉnh xăng sinh học E5 RON 92 (E5) sẽ thay thế hoàn toàn xăng A92 theo đúng lộ trình của đề án Chính phủ phê duyệt với mục tiêu nhằm bảo đảm mục tiêu an ninh năng lượng, giảm dần sự lệ thuộc vào xăng khoáng, cải thiện môi trường và tạo thu nhập bền vững cho khu vực nông nghiệp. Tuy nhiên hiện nay rất nhiều người tiêu dùng vẫn còn khá phân vân về loại xăng này và lo lắng về tác hại của nó với động cơ.
Khách hàng đổ xăng E5 trên địa bàn
Xăng E5 an toàn với động cơ
Trao đổi với chúng tôi tại cây xăng trên địa bàn, đa số người tiêu dùng đã biết về lộ trình ngày 1-1-2018 sẽ thay thế hoàn toàn xăng A92 bằng xăng sinh học E5 RON 92 (E5). Điều mà người tiêu dùng thắc mắc nhiều nhất là thành phần xăng E5 có gì khác A92, có làm hỏng động cơ xe hay không. Anh Nguyên, chủ xe ô tô nói với chúng tôi tại cây xăng Thành Lễ, ngã tư Gò Đậu: “Em thật sự không biết thành phần nó ra sao. Nếu chất lượng không bảo đảm cho máy của xe, em sẽ dùng loại xăng đắt hơn mà an toàn…”. Ghi nhận của chúng tôi tại trạm xăng dầu Petrolimex trên đường 30-4, dù đã triển khai bán xăng E5 trong 2 tuần, song số khách hàng đổ xăng không nhiều. Khi chúng tôi hỏi 2, 3 khách hàng về việc có biết nhiều về xăng E5 thì đa số đều cho rằng không.
Vậy xăng E5 là gì? tại Hội nghị triển khai kế hoạch kinh doanh xăng tháng 10-2017 do sở Công thương tổ chức, Chi cục Tiêu chuẩn và Đo lường chất lượng tỉnh (thuộc Sở Khoa học và Công nghệ) đã nêu rõ: Xăng E5 được pha chế từ 95% xăng A92 và 5% ethanol khan (99,5%), thành phần 5% ethanol có trong xăng sinh học thực chất là cồn công nghiệp. Do ethanol có trị số octane (RON) cao tới 108 - 109 nên khi pha vào xăng sẽ làm tăng trị số octane (tăng khả năng chống kích nổ của nhiên liệu). Thêm vào đó, với hàm lượng ô xy cao hơn xăng thông dụng, giúp quá trình cháy trong động cơ diễn ra triệt để hơn, tăng công suất, giảm tiêu hao nhiên liệu, đồng thời giảm thiểu phát thải các chất độc hại trong khí thải động cơ (CO và HC) và khả năng tăng tốc của xe cũng tốt hơn. Quá trình sử dụng xăng E5 rất thuận tiện, không cần phải điều chỉnh động cơ khi chuyển đổi giữa nhiên liệu E5 và xăng thông thường. Cồn được sản xuất từ ngô, mía đường, sắn, các loại rơm rạ và cây hữu cơ khác... Ở Việt Nam, cồn E100 được sản xuất từ sắn vì Việt Nam là một trong những nước trồng sắn nhiều nhất thế giới. Còn việc sử dụng lẫn xăng E5 với các loại xăng thường thì điều này hoàn toàn không gây ảnh hưởng đối với động cơ. Vì thực ra xăng E5 là A92 pha 5% ethanol, nếu sử dụng lẫn với xăng thường thì lượng ethanol trong hỗn hợp chỉ giảm đi.
Đối với các loại xe sử dụng động cơ loại cũ (trước năm 1993), a xít trong xăng sinh học có thể gây ảnh hưởng đến các zoăng cao su, nhựa, polymer của động cơ. Còn đối với các xe có động cơ sản xuất sau năm 1993 thì điều này gần như là không xảy ra, do vật liệu của động cơ, đặc biệt là hệ thống cung cấp nhiên liệu đã được cải tiến. Lưu ý khách hàng không đổ xăng E5 vào bình chứa xăng khi không sử dụng xe trong thời gian từ 3 tháng trở lên. Với điều kiện độ ẩm cao của Việt Nam, nước trong không khí rất dễ hấp thụ vào xăng, có thể gây ra hiện tượng phân lớp trong xăng, khiến xăng giảm chất lượng, gây hỏng hóc động cơ.
Đi tìm câu trả lời về chất lượng xăng E5 tại Việt Nam có bảo đảm tiêu chuẩn chung của thế giới không? Các chuyên gia cho rằng nguyên liệu E100 cũng như RON 92 trước khi nhập kho đều được các công ty giám định độc lập (ví dụ như PV EIC và QUATEST) kiểm tra chất lượng sản phẩm, sản phẩm đạt chất lượng theo TCVN hiện hành mới được nhập kho. Sau đó, xăng E5 được pha chế tại các trạm pha chế được phân bổ tại các khu vực kinh doanh xăng E5. Sau khi pha chế, xăng E5 được các Trung tâm Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng khu vực là QUATEST 1 và 3 đánh giá và cấp chứng nhận hợp quy theo QCVN 01:2009/BKHCN - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu điêzen và nhiên liệu sinh học và sản phẩm xăng E5 sản xuất phải bảo đảm đạt Tiêu chuẩn chất lượng theo TCVN 8063:2009 - xăng không chì pha 5% ethanol yêu cầu kỹ thuật. Như vậy, sản phẩm xăng E5 trước khi sử dụng được kiểm soát rất chặt chẽ trong tất cả các khâu nhằm bảo đảm chất lượng xăng E5 đạt tiêu chuẩn chung của xăng E5 thế giới. Sau hơn 1 năm sử dụng xăng E5 tại 8 tỉnh, thành phố không diễn ra bất kỳ sự cố động cơ nào liên quan đến xăng E5.
Về mức độ tiêu hao nhiên liệu của xăng E5 so với A92 thì hoàn toàn không phải là vấn đề đáng lo lắng. Việc pha ethanol làm tăng trị số octane và làm cho nhiên liệu cháy triệt để hơn. Các nhà sản xuất ô tô chính trên thế giới đều ghi rõ trong sổ tay hướng dẫn sử dụng việc chấp nhận sự tương hợp giữa xăng không chì chứa từ 10% thể tích ethanol nhiên liệu biến tính trở xuống đối với động cơ và vẫn bảo đảm đầy đủ các quyền lợi bảo hành cho người sử dụng xe. Một số hãng xe lớn như General Motors, Ford, Daimler, Infinity, BMW, Lexus, Nissan, Subaru và Toyota... còn khuyến cáo nên sử dụng loại xăng có chứa đến 10% ethanol để tăng hiệu suất vận hành xe và giảm khí thải, cải thiện chất lượng không khí. Nhiều nước trên thế giới đã dùng đến E20 để tăng hiệu quả hoạt động của động cơ. Vì vậy, mức độ tiêu hao nhiên liệu của xăng E5 tốt hơn so với xăng A92.
Đại diện Chi cục Tiêu chuẩn và Đo lường chất lượng khẳng định việc chuyển đổi liên tục giữa xăng E5 và xăng thông thường không ảnh hưởng đến động cơ xe. Không có vấn đề gì về kỹ thuật đối với những động cơ vừa sử dụng xăng E5 vừa sử dụng xăng truyền thống, vì trên thực tế xăng sinh học E5 được sản xuất trên nền tảng đưa ethanol vào xăng truyền thống. Xăng E5 được pha chế từ 95% xăng A92 và 5% ethanol khan. Các nguyên liệu này đều được giám định chất lượng bởi các trung tâm tiêu chuẩn đo lường chất lượng trước khi nhập kho và đạt tiêu chuẩn VN. Hiện nay, đã có những nghiên cứu chứng minh xăng E5 hoàn toàn không hề thay đổi chất lượng trong thời gian 6 tháng, nên phương tiện không vận hành thường xuyên trong khoảng thời gian dưới 6 tháng thì hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng xăng E5 mà không sợ ảnh hưởng đến động cơ.
Các Doanh nghiệp đã sẵn sàng
Tại hội nghị, điều mà các doanh nghiệp bán lẻ lo lắng là xăng E5 sau một thời gian tồn trữ còn bị ngậm nước không? Đại diện Cục Tiêu chuẩn và Đo lường chất lượng tỉnh cho biết, đặc tính của cồn là có tính ngậm nước, đặc biệt thời tiết tại miền Bắc Việt Nam vào những tháng có hơi nước trong không khí nhiều có thể tạo ra nguy cơ cho xăng E5 bị ngậm nước. Tuy nhiên, điều này thực tế gần như không xảy ra vì cồn dùng để pha xăng là loại cồn có hàm lượng 99,95%, tức là gần như là đạt đến độ tuyết đối 100% độ cồn, do đó không thể có nước ở trong cồn được, vì vậy xăng E5 cũng không thể có nước trong nó. Vì vậy, chúng ta hoàn toàn an tâm về khả năng xăng E5 có thể bị ngậm nước.
Một vấn đề nữa được đa số doanh nghiệp vẫn còn thắc mắc xăng E5 có nhiều ưu điểm hơn xăng A92 thì tại sao xăng E5 lại rẻ hơn xăng A92. Lý do là vì Nhà nước đang hỗ trợ người tiêu dùng và các công ty đầu mối kinh doanh xăng dầu. Cụ thể, Nhà nước đang hỗ trợ người dùng xăng E5 với mức 500 đồng/lít thông qua việc trích lập quỹ bình ổn giá thấp hơn so với xăng A95 và A92 và hỗ trợ 250 đồng/lít cho các đầu mối kinh doanh xăng dầu để bảo đảm có lãi khi phối trộn xăng khoáng với nhiên liệu E100.
Trong tại hội nghị triển khai kế hoạch kinh doanh xăng tháng 10-2017, Chủ trì hội nghị, Phó Giám đốc Sở Công thương Hồ Văn Bình cho rằng chuyển đổi xăng A92 sang E5 là chủ trương đúng đắn, không những là xu hướng chung của các nước tiên tiến trên thế giới mà còn phù hợp với tình hình thực tiễn tại Việt Nam khi việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh đang là một trong những ưu tiên hàng đầu. Cũng tại hội nghị, lãnh đạo các doang nghiệp đều thống nhất quan điểm, chủ trương của Chính phủ vì tăng cường sử dụng nhiên liệu sinh học không chỉ là bảo vệ môi trường mà còn góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, đồng thời quyết tâm triển khai thực hiện trong thời gian tới. Để chuẩn bị cho việc thay thế xăng RON 92, các “ông lớn” về xăng dầu của Bình Dương như Công ty Xăng dầu Sông Bé - TNHH MTV, Tổng Công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Thanh Lễ - TNHH MTV cũng đã có những bước chuẩn bị tốt. Ông Phạm Ngọc Tấn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Xăng dầu Sông Bé cho biết thời gian qua, công ty đã triển khai 4 cửa hàng kinh doanh xăng E5 trên địa bàn tỉnh; mức bán lẻ của mỗi cửa hàng đạt khoảng 30.000 lít/tháng. Công ty đã tăng cường vận động người tiêu dùng sử dụng xăng E5 bằng nhiều hình thức, như treo băng rôn, bảng quảng cáo, giảm giá theo chương trình của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex). Hiện nay, công ty đã có lộ trình triển khai xăng E5 đồng loạt trên 500 cửa hàng thuộc hệ thống phân phối của mình kể từ tháng 11-2017. Còn theo ông Đoàn Minh Quang, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Thanh Lễ - TNHH MTV, hiện công ty đã đầu tư 2 trạm phối trộn xăng E5, với công suất mỗi trạm là 100m3/giờ, bảo đảm cung cấp cho các cửa hàng xăng dầu trực thuộc, các tổng đại lý, đại lý, cơ sở kinh doanh trong hệ thống phân phối của tổng công ty. Đơn vị đang hoàn thiện các thủ tục cấp phép cơ sở pha chế tại Bộ Khoa học và Công nghệ để bảo đảm việc cung cấp xăng cho 243 cửa hàng, đại lý trực tiếp, 7 tổng đại lý và thương nhân phân phối và 30 cửa hàng bán lẻ xăng dầu trực thuộc trước thời điểm 1-1-2018. Các doanh nghiệp cũng dự báo, việc ngừng bán xăng RON 92 sẽ là yếu tố quyết định để người dân tiến tới sử dụng xăng E5.
Đến nay, thời điểm khai tử xăng RON 92 chỉ được tính bằng ngày. Hiện nay, Sở Công thương cũng đã yêu cầu các đơn vị đầu mối bám sát kế hoạch cụ thể và các quy định về đầu tư thiết bị phối trộn, tổ chức đường vận động hàng hóa tối ưu, tổ chức kiểm tra đánh giá và hoàn thiện các yêu cầu kỹ thuật trong bồn chứa - vận chuyển - kinh doanh xăng E5 nhằm bảo đảm an toàn, duy trì chất lượng trong quá trình lưu thông nhằm sẵn sàng cho kế hoạch bán xăng E5..
BẢO ANH