Y học cổ truyền (YHCT) là di sản quý của nền y học tỉnh nhà nhưng lĩnh vực này hiện chưa phát huy tiềm năng, khai thác hết “kho báu” vốn có. Tỷ lệ bệnh nhân khám, chữa bệnh bằng phương pháp YHCT qua các năm của tỉnh không đạt chỉ tiêu, một số cơ sở y tế chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn người bệnh cách sử dụng cây thuốc theo phương pháp thông thường.
Điều trị cho bệnh nhân tại Bệnh viện Y học cổ truyền tỉnh
Tỷ lệ khám, chữa bệnh YHCT sụt giảm
Thống kê của ngành y tế tỉnh, năm 2022, tỷ lệ bệnh nhân khám, chữa bệnh YHCT ở các tuyến giảm đáng kể, chỉ đạt hơn 18% trong tổng số bệnh nhân. Việc ứng dụng các bài thuốc, phương pháp điều trị YHCT trong khám, chữa bệnh còn chậm, có 15 trạm y tế chưa triển khai được thuốc thang, một số đơn vị không tiếp tục khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế đối với lĩnh vực YHCT.
Tỷ lệ bệnh nhân khám, chữa bệnh bằng YHCT qua các năm không đạt chỉ tiêu. Bệnh viện YHCT tỉnh chỉ là bệnh viện hạng 3. Tỉnh chỉ có 72/91 trạm y tế xã đạt tiêu chí tiên tiến về y dược cổ truyền, còn lại 19 xã chưa đạt rơi vào các huyện: Bắc Tân Uyên, Phú Giáo, Dầu Tiếng và TP.Thuận An. |
Bệnh viện YHCT tỉnh là đơn vị đầu ngành về chuyên khoa y, dược cổ truyền của tỉnh với quy mô 150 giường bệnh. Cơ sở vật chất của bệnh viện rộng rãi, đầy đủ trang thiết bị phục vụ công tác khám, chữa bệnh bằng YHCT, kết hợp YHCT với y học hiện đại; đội ngũ y, bác sĩ có trình độ chuyên môn nhưng mỗi ngày bệnh viện chỉ tiếp nhận 100 - 200 lượt người đến khám ngoại trú và chăm sóc từ 50 - 100 người bệnh điều trị nội trú. Có thời điểm bệnh nhân đến khám, điều trị đếm trên đầu ngón tay. Theo một số cán bộ nơi đây, bệnh viện phải thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong khi nội lực chưa dồi dào, việc giao dự toán bảo hiểm y tế chưa phù hợp với thực tế sử dụng của đơn vị nên các quy trình đấu thầu mua sắm thuốc, hóa chất, vật tư y tế tiêu hao còn nhiều khó khăn.
Bên cạnh Bệnh viện YHCT tỉnh chưa phát huy hết vai trò, tiềm năng thì Hội Đông y tỉnh cũng trong tình trạng lay lắt. Theo đánh giá của các chuyên gia thì nền Đông y tỉnh có bề dày truyền thống với ưu thế có khả năng phòng, chữa một số bệnh mãn tính. Nhưng từ năm 2019, Hội Đông y các huyện, thị, thành phố cắt giảm định xuất tài chính nên khó khăn cho công tác bồi dưỡng, kế thừa dạy nghề YHCT cho lương y. Mặt khác, cán bộ hội là bác sĩ, dược sĩ, lương y chưa có chính sách đãi ngộ nên một bộ phận không mặn mà với nghề. Phong trào trồng cây thuốc bảo vệ nguồn gen, giống cây trồng không có kinh phí bảo tồn, chính sách văn hóa phi vật thể Đông y còn mờ nhạt, không thu hút được hội viên gắn bó, tham gia.
Cần vượt qua nhiều rào cản
Trao đổi với P.V, bác sĩ Huỳnh Minh Chín, Phó Giám đốc Sở Y tế, cho biết hiện nay y tế tuyến cơ sở thường xuyên khám, điều trị ho, viêm họng, đau xương khớp, rối loạn tiêu hóa, các bệnh mãn tính… rất phù hợp cho việc triển khai điều trị bằng thuốc nam, châm cứu, sử dụng các phương pháp khám, chữa bệnh bằng YHCT không dùng thuốc. Tuy nhiên, lĩnh vực này hiện gặp nhiều khó khăn, như: Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho công tác điều trị còn thiếu và chưa đồng bộ, đội ngũ chuyên khoa YHCT tại các tuyến cơ sở còn thiếu, kinh phí phục vụ cho các hoạt động còn hạn hẹp. Trong khi đó, công tác nuôi trồng, phát triển nguồn dược liệu còn nhiều hạn chế, địa bàn chưa có vùng chuyên canh trồng cây dược liệu. Phong trào trồng cây thuốc bảo vệ nguồn gen, bảo vệ giống cây trồng không được duy trì và phát động trong nhân dân.
“Đội ngũ y, bác sĩ làm công tác YHCT thấp, chỉ chiếm 8% so với nhân lực y học hiện đại. Trong tổng số cán bộ công tác trong lĩnh vực YHCT thì trình độ nhân lực ở các tuyến không đồng đều, tuyến tỉnh trình độ chuyên môn của y, bác sĩ cao hơn, các trung tâm và trạm y tế đa phần là y sĩ kiêm nhiệm YHCT. Hàng năm, công tác tuyển dụng được đẩy mạnh nhưng khó tuyển dụng được bác sĩ YHCT về làm việc tại tuyến huyện, các đơn vị phải sử dụng đội ngũ y sĩ cử đi học chuyên khoa về YHCT”. (Bác sĩ Huỳnh Minh Chín, Phó Giám đốc Sở Y tế) |
Qua thực tế khảo sát, hầu hết trạm y tế các xã đều có phòng YHCT, xây dựng và duy trì được vườn cây thuốc nam với đủ chủng loại theo quy định nhưng việc khám, chữa bệnh bằng YHCT lại không thường xuyên. Lý do của việc ít bệnh nhân một phần bởi trang thiết bị phục vụ khám, chữa bệnh còn nghèo nàn, sơ sài, nhân lực tham gia khám, chữa bệnh bằng YHCT ở tuyến xã vừa thiếu, vừa yếu. Bác sĩ Nguyễn Văn Long, Trưởng trạm Y tế phường Tân Đông Hiệp, TP.Dĩ An, cho biết: “Hiện nhân lực tại trạm thiếu và kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực khác nhau. Vườn thuốc nam là vườn mẫu với một số loại cây thông dụng, không thể sơ chế thành thuốc nguyên liệu. Khám, chữa bệnh theo phương pháp YHCT chỉ dừng lại ở việc hướng dẫn người bệnh cách sử dụng một số loại cây thuốc theo phương pháp thông thường”.
Để công tác khám, chữa bệnh bằng phương pháp YHCT mang lại hiệu quả thiết thực, ngành y tế cần đẩy mạnh đào tạo, thu hút nguồn nhân lực YHCT, dự trù tốt số lượng dược liệu, thuốc cổ truyền đáp ứng nhu cầu của người dân. Ngành cũng cần nghiên cứu, ứng dụng những bài thuốc hay, cây thuốc quý vào thực tiễn; các trạm y tế mạnh dạn triển khai các kỹ thuật phục hồi chức năng...
HOÀNG LINH