4 vấn đề tạo động lực phát triển cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (*)

(BDO) Sáng 6-5, tại tỉnh Đồng Nai, Hội nghị phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, vùng kinh tế động lực đầu tàu của cả nước lần đầu tiên được tổ chức dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng nhiều lãnh đạo Chính phủ và các bộ ngành, tỉnh thành trong khu vực. Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Becamex IDC đã có bài phát biểu tham luận tại hội nghị, đưa ra một số kiến nghị nhằm tạo động lực phát triển cho khu vực và đất nước. Báo Bình Dương điện tử trân trọng giới thiệu bài phát biểu của ông Nguyễn Văn Hùng như sau:

Kính thưa ông Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính Phủ nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam,

Kính thưa quí vị lãnh đạo Chính phủ, các Bộ Ban Ngành Trung ương

Kính thưa quí vị lãnh đạo các tỉnh thành, các chuyên gia trong và ngoài nước, lãnh đạo các doanh nghiệp, và toàn thể quí vị khách quí có mặt trong buổi lễ hôm nay

Từ khi hình thành, Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (KTTĐPN) đã tạo động lực lớn cho các tỉnh thành thành viên, trở thành đầu tàu kinh tế cả nước, chiếm 40% kim ngạch xuất khẩu cả nước, đóng góp gần 60% ngân sách quốc gia. Vùng là cửa ngỏ giao lưu quốc tế, với điều kiện tốt, đáp ứng thời kì hội nhập kinh tế quốc tế. Về định hướng, Vùng luôn có được chỉ đạo đúng đắn, có qui hoạch chuẩn như sân bay, cảng quốc tế, cảng tập trung, cảng sâu...

Ngày nay, làn sóng cách mạng công nghiệp lần thứ Tư với sự bùng nổ khoa học công nghệ đang lan rộng khắp thế giới, tạo ra nhiều cơ hội và thách thức mới. Vùng KTTĐPN càng cần phải đổi mới mạnh mẽ và quyết liệt hơn nữa để tăng sức cạnh tranh toàn cầu, các qui hoạch phải có tính khả thi và được cho cơ chế thúc đẩy, với các giải pháp cụ thể để kịp thời triển khai hiệu quả. Trong tương lai, Vùng cần hướng đến tạo ra 1 giá trị gia tăng mới, tập trung đào tạo nâng cao nguồn nhân lực, bổ sung các chương trình dịch vụ cao cấp, đẩy mạnh chuỗi cung ứng mà trước hết là logistics, CSHT, phát triển giao thông đa dạng như đường sông, đường biển, đường bộ, mà trước hết là đẩy nhanh kết nối các vành đai, tuyến đường huyết mạch, cảng biển, sân bay quốc tế... từ đó lan tỏa ra không những trong vùng mà cả các khu vực xung quanh.

Kính thưa quí vị!

Sự hình thành Vùng KTTĐPN đã tác động mạnh mẽ đến tăng trưởng của các địa phương trong vùng. Riêng tại Bình Dương, tích cực phát huy thế mạnh là 1 thành viên của Vùng, suốt 20 năm liên tục có những bước ngoặt, từ 1996 khởi đầu phát triển khu công nghiệp, đến những năm 2006 tiến sang thời kì phát triển đồng bộ công nghiệp - dịch vụ - đô thị, giao thông nối liền cảng biển - sân bay và các tỉnh, gắn với qui hoạch chung toàn vùng.

Từ năm 2015, với những tiềm lực đã được gầy dựng, để đón những xu thế mới của thế giới, yêu cầu mới của thời đại, Bình Dương lại tiếp tục bứt phá bước sang thời kì phát triển thành phố thông minh, nhằm mục tiêu nâng cao giá trị gia tăng của nền kinh tế, dịch chuyển sang sản xuất công nghệ, dịch vụ chất lượng, hướng đến kinh tế tri thức – kinh tế số. Tỉnh đặt con người là trọng tâm, lấy hợp tác kết nối làm phương châm, quyết liệt đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực tri thức, nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, khởi nghiệp, kết nối hạ tầng đô thị, công nghiệp, GTVT logistics, ICT băng thông rộng, cơ sở dữ liệu đồng bộ, tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, với nền tảng là mô hình Ba Nhà học tập từ thành phố Eindhoven - Hà Lan, hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, nhà doanh nghiệp, và nhà trường, viện. Đồng thời, Bình Dương đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng xã hội, làm đòn bẩy để đột phá kinh tế, với chương trình cải tạo môi trường xanh, xây dựng nhà ở xã hội cho 300.000 người, giúp người lao động an cư lạc nghiệp, khuyến khích hoạt động cộng đồng, y tế, giáo dục, từng bước tạo ra môi trường sống tốt, tiêu chuẩn quốc tế, hòa quyện trong và ngoài nước… Năm 2018 Bình Dương liên tục tổ chức 2 sự kiện tầm vóc thế giới, tập hợp được hàng ngàn lãnh đạo từ các thành phố, tập đoàn đa quốc gia, viện trường trên 60 quốc gia đến thảo luận về xu thế thế giới, chiến lược phát triển Bình Dương và vùng KTTĐPN. Những nỗ lực trên của Bình Dương đã đạt được những thành công bước đầu, được ICF đánh giá là 1 trong 21 khu vực có chiến lược xây dựng thành phố thông minh tiêu biểu của thế giới năm 2019, từ đó đóng góp vào sự phát triển chung của toàn vùng KTTĐPN.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Becamex IDC phát biểu tại hội nghị

Kính thưa quí vị!

Những mục tiêu – định hướng lớn, qui hoạch tương lai của Vùng KTTĐPN đã rất rõ nét, những cơ hội và thách thức đã tỏ tường, nhưng tại sao nhiều dự án của Vùng KTTĐPN vẫn chưa thể triển khai hiệu quả? Tại sao những điểm cốt lõi và vô cùng bức thiết như cảng biển, sân bay, tuyến đường kết nối… vẫn chưa thể tiến hành nhanh chóng? Dưới góc độ doanh nghiệp, Becamex IDC xin đóng góp 4 kiến nghị: 2 kiến nghị về cơ chế chung, và 2 kiến nghị dự án cụ thể.

Một là, cơ chế phát huy nguồn lực doanh nghiệp để xây dựng hạ tầng cho Vùng KTTĐPN, trong đó tiên quyết là hệ thống giao thông logistics gắn với phát triển công nghiệp - đô thị. Chính phủ với vai trò lãnh đạo có thể tập hợp những tập đoàn lớn, sắp xếp vào công việc, giao nhiệm vụ, tạo điều kiện, cho cơ chế… Những doanh nghiệp chủ lực năng động này, khi được sự hỗ trợ của chính phủ và địa phương, sẽ trở thành động lực để thu hút nguồn lực quốc tế và trong nước, mở ra tiềm năng to lớn. Đây là một phương thức được các nước xung quanh chúng ta áp dụng rất hiệu quả khi triển khai các dự án hạ tầng lớn: chính quyền huy động và phân phối cho từng tập đoàn lo tài chính, lo xây dựng, lo vận hành, lo giao thông… Một ví dụ cụ thể ở Vùng KTTĐPN là sân bay quốc tế Long Thành – công trình then chốt, vô cùng bức thiết, nên nếu chính phủ chủ trương kêu gọi nguồn lực doanh nghiệp thì chắc chắn sẽ tạo được sức hút lớn, thúc đẩy dự án nhanh chóng và hiệu quả.  

Hai là, cơ chế điều phối Vùng KTTĐPN: cần phải có sự phân cấp phân quyền mạnh hơn, cụ thể, thực chất, trọng tâm hơn. Đại diện lãnh đạo chính phủ với tầm nhìn quốc gia, vai trò khách quan, có thể trực tiếp chỉ đạo Vùng KTTĐPN, để bổ sung hỗ trợ TP HCM và các tỉnh, đưa ra những quyết định quyết liệt, những quả đấm thép thì mới có thể tạo bứt phá.

Ba là, dự án logistics đường sắt: Nghiên cứu chỉ ra rằng ở Việt Nam chi phí cho logistics là gần 21% GDP, cao hơn nhiều so với EU 10%, Nhật Bản 11%, hay Thái Lan 18%. Thực vậy, một trong những chìa khóa quan trọng nhất trong liên kết vùng KTTĐPN hiện nay là cải thiện logistics, hình thành chuỗi cung ứng Vùng để tăng tính kết nối và tính cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Bình Dương đang chủ động nghiên cứu tuyến đường sắt chuyên dụng vận chuyển hàng hóa chung cho cả vùng KTTĐPN, trên cở sở đó triển khai các trung tâm kho vận, logistics lớn, giảm thời gian, giá thành vận chuyển, đặc biệt góp phần giảm áp lực lên đường bộ, giảm ách tắc, tai nạn giao thông, giảm lượng khí thải, bảo vệ môi trường… Từ kinh nghiệm các nước, đây được xem là hướng giải quyết khả thi và rất hiệu quả cho việc liên kết vùng, nhưng rất cần có sự hỗ trợ trực tiếp từ Chính Phủ, các Bộ ngành, chính quyền địa phương để triển khai trước nền tảng, như công tác bồi thường giải tỏa, xây dựng đường sắt, và tạo những cơ chế cho các doanh nghiệp phát triển dịch vụ logistics.

Bốn là, dự án KCN KHCN: Đây là một trong những dự án trọng điểm của đề án TP Thông minh Bình Dương, hợp tác chặt chẽ giữa Bình Dương và Hiệp hội đô thị khoa học công nghệ thế giới WTA, học tập mô hình từ thành phố Daejeon Hàn Quốc, Eindhoven Hà Lan, Singapore và nhiều thành phố khoa học khác trên thế giới. KCN KHCN tập trung triển khai một khu vực nhằm thu hút các tập đoàn, và đặc biệt cả doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp trong các ngành sản xuất mũi nhọn có giá trị gia tăng cao phù hợp với giai đoạn hiện nay, đồng thời qui hoạch khu vực nghiên cứu và phát triển, thực nghiệm KHCN, kết nối viện trường – doanh nghiệp cả trong nước và quốc tế, hướng đến trở thành một trung tâm đào tạo thu hút nguồn nhân lực kĩ thuật cao, nghiên cứu chuyển giao công nghệ. Bên cạnh môi trường làm việc, KCN KHCN cũng xây dựng một khu vực đô thị, là môi trường sinh sống lý tưởng cho các chuyên gia, kĩ sư, nhà khoa học, với cộng đồng khoa học năng động, sáng tạo. Đây là mô hình thí điểm mới, tiếp biến từ các nước phát triển, rất cần được sự quan tâm hỗ trợ chính sách, cơ chế từ Nhà nước, và sự thành công của dự án này có thể tạo bước ngoặt cho Vùng KTTĐPN, trong tương lai từng bước hình thành hệ sinh thái sản xuất công nghệ cao, mở ra trung tâm tri thức cho toàn vùng, điểm sáng năng động của cả nước.

Với những nỗ lực của Vùng KTTĐPN trong thời gian qua, các tỉnh thành thành viên, các nhà đầu tư rất mong được sự ủng hộ, quan tâm chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện về chủ trương, chính sách, cơ chế khuyến khích hơn nữa từ chính phủ, để tạo ra được những đột phá mới cho Vùng KTTĐPN, đưa vùng lên 1 tầm cao mới, nâng cao giá trị gia tăng, đáp ứng yêu cầu mới của người dân và doanh nghiệp, đón xu thế tất yếu của thời đại.

Kính thưa quí vị,

Với những nỗ lực của Vùng KTTDPN trong thời gian qua, các tỉnh thành thành viên, các nhà đầu tư rất mong được sự ủng hộ, quan tâm chỉ đạo sát sao, tạo điều kiện về chủ trương, chính sách, cơ chế khuyến khích hơn nữa từ chính phủ, để tạo ra được những đột phá mới cho Vùng KTTĐPN, đưa vùng lên 1 tầm cao mới, nâng cao giá trị gia tăng, đáp ứng yêu cầu mới của người dân và doanh nghiệp, đón xu thế tất yếu của thời đại.

Xin trân trọng cảm ơn!

(*) Tựa do tòa soạn đặt

• Các khu công nghiệp hoàn thành sớm nhiều chỉ tiêu quan trọng (16/11)
• Hợp tác 6 nhà, hỗ trợ nông dân nâng cao giá trị sản phẩm nông sản (15/11)
• Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, quản lý chặt đầu tư (15/11)
• Doanh nghiệp đẩy mạnh hợp tác chuyển đổi xanh (15/11)
• Vượt khó chuyển đổi xanh (15/11)
• Ứng dụng công nghệ số: Tạo bứt phá trong sản xuất, kinh doanh (15/11)
• Phát triển kinh tế số và xã hội số: Người dân, doanh nghiệp là chủ thể, là mục tiêu... (15/11)
• Đại hội Hiệp hội Chế biến gỗ tỉnh Bình Dương lần thứ VI, nhiệm kỳ 2024–2027: Quyết tâm tạo ra những điểm nhấn cho bước đột phá mới (14/11)