Điểm nhấn trong chiến thắng của ông Biden

Trong lịch sử hai đảng tranh cử chức Phó Tổng thống Mỹ thì bà Harris rõ ràng không phải là người phụ nữ đầu tiên. Năm 1984, bà Geraldine Ferraro được ông Walter Mundell chọn làm ứng viên Phó Tổng thống. Năm 2008, bà Sara Palin được chọn làm ứng viên Phó Tổng thống của ông John McCain nhưng hai người không phải vì những lời lẽ quá khích khiến dư luận phẫn nộ mà vì thiếu kinh nghiệm nên phải xuống xe giữa đường.

Trước khi được Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ chính thức đề cử làm ứng cử viên Phó Tổng thống thì các đối thủ của bà Harris không hề kém cạnh. Ngay cả khi đứng ra khỏi đảng, bà Harris sẽ phải đối đầu với đối tác tranh cử của ông Trump và Phó Tổng thống hiện tại Mike Pence. Cuối cùng, sau nhiều vòng, bà Harris đã kéo thêm nhiều cử tri ủng hộ mình với một màn trình diễn xuất sắc.

Bà Harris, 56 tuổi, sinh ra ở Berkeley bang California Mỹ, cha là ông Donald là một người Jamaica nhập cư gốc Phi, còn mẹ bà là Shiamara, một người Tamil từ miền nam Ấn Độ. Khi Harris 7 tuổi, cha mẹ ly hôn và bà theo mẹ đến Canada để tốt nghiệp trung học. Tuy chịu ảnh hưởng lớn từ mẹ nhưng Harris lại quen thể hiện với mọi người là “người Mỹ gốc Phi” hơn là “người Mỹ gốc Ấn”. Dù nói như thế nào đi chăng nữa thì sự kết hợp ấy đã tạo nên gương mặt Harris xinh đẹp để rồi lọt vào danh sách 100 phụ nữ quyến rũ nhất từng được tạp chí của Mỹ bình chọn.

Bà Kamala Harris.

Bà Harris tốt nghiệp Đại học Howard ở Mỹ, nơi bà có bằng kép về khoa học chính trị và kinh tế, sau đó bà vào Đại học California để học tiến sĩ luật. Sau khi đi làm việc, bà Harris không tiếp bước cha mẹ để cống hiến hết mình cho học thuật mà chọn con đường chính trị bắt đầu với việc công tố viên cơ sở ở khu vực San Francisco. 

Ở tuổi 46, bà Harris trở thành Bộ trưởng Tư pháp California và được bầu vào Thượng viện California 6 năm sau đó. Theo lý lịch của bà Harris, bà đã nhiều lần phá vỡ kỷ lục lịch sử về sự tham gia chính trị của phụ nữ Mỹ: Bà là nữ Tổng Chưởng lý đầu tiên ở bang California, Tổng Chưởng lý đầu tiên bang người Mỹ gốc Phi và Tổng Chưởng lý đầu tiên bang châu Á, bà cũng là nữ Thượng nghị sĩ liên bang người Mỹ gốc Phi thứ hai và là Thượng nghị sĩ liên bang người Mỹ gốc Ấn đầu tiên.

Đảng Dân chủ của Mỹ luôn được chia thành phe ôn hòa và phái tiến bộ và bà Harris thuộc về phái sau. Đúng là khi còn là Tổng Chưởng lý bang California, bà Harris đã trừng trị nghiêm khắc những kẻ phạm tội bất kể họ thuộc sắc tộc nào. Trong nhiệm kỳ Thượng nghị sĩ cấp dưới của California, bà Harris đã trực tiếp công kích việc ông Trump xây bức tường biên giới Mexico và thậm chí công chúng còn nhận thấy rằng ngay cả khi đối đầu với Tổng thống Trump, bà Harris không bị đe dọa bởi phong cách chính trị cứng rắn của đối thủ. Đặc biệt, trước cái chết của George Floyd một người Mỹ gốc Phi bị cảnh sát cưỡng chế bạo lực vào tháng 5 năm nay, bà Harris đã công khai ủng hộ luật công bằng chủng tộc, ủng hộ cải cách hệ thống cảnh sát và đề xuất coi đó là tội phạm liên bang. 

Trong thời gian lan tràn đại dịch COVID-19, dự luật của bà Harris đệ trình lên Thượng viện đã chỉ trích công khai những tư tưởng và cách thể hiện chống người châu Á dựa trên phân biệt chủng tộc, phân biệt đối xử và tâm lý coi thường vật tế thần. Do đó, trong mắt thế giới bên ngoài, bà Harris bước vào Nhà Trắng thể hiện một sự rẽ trái tinh tế theo hướng của đảng Dân chủ.

Trong cuộc đời bà Harris, việc quen biết ông Biden cũng rất tình cờ. Khi bà Harris là Tổng Chưởng lý bang California, còn Bo Biden - con trai của ông Biden trở thành Tổng Chưởng lý của bang Delaware. Hai người gặp nhau vì có thái độ giống nhau về vấn đề ngành ngân hàng. Sau đó được Bo Biden giới thiệu, bà Harris đã gặp ông Joe Biden. Tháng 1-2019, bà Harris tuyên bố tham gia cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020 vào ngày sinh nhật của luật sư Martin Luther King và đối thủ của bà trong bữa tiệc tình cờ lại là ông Biden.

Trong cuộc cạnh tranh tiếp theo, bà Harris không chỉ chống lại ông Biden trong quá khứ về vấn đề phân biệt đối xử chủng tộc và việc ông Biden phản đối xe buýt đi học như một phương tiện hòa nhập chủng tộc trong các trường công lập đã bị lên án dữ dội. Thật không may do thiếu tiền, bà Harris miễn cưỡng rút khỏi chiến dịch 2 tháng trước cuộc bỏ phiếu sơ bộ. Tuy nhiên, chính với kinh nghiệm tranh cử tương đối dày dặn, bà Harris được ông Biden đánh giá cao.

Ở Mỹ, chính trị tổng thống rõ ràng không phải là chính trị một người. Thành công của ông Biden không thể tách rời sự ủng hộ mạnh mẽ của cựu Tổng thống Obama nhưng ông Obama nói rằng ông Biden chỉ có thể thừa hưởng một nửa di sản chính trị của mình và một nửa di sản chính trị còn lại phải do bà Harris kế thừa. Ngụ ý là những thắng lợi của ông Biden có phần lớn từ hình tượng của bà Harris.

Tư liệu công khai cho thấy bà Harris và ông Obama không chỉ là người quen cũ mà còn có mối quan hệ cá nhân sâu sắc. Ông Obama không chỉ ca ngợi bà Harris là “Tổng Chưởng lý đẹp nhất nước Mỹ” trong bài phát biểu trước công chúng mà lần này ông Biden bổ nhiệm bà Harris làm ứng viên Phó Tổng thống cũng là sự trực tiếp gợi ý của ông Obama. Có thể thấy trước rằng nhiều đề xuất kinh tế bị ông Trump bãi bỏ, bao gồm dự luật “Thuốc cho mọi người” mà ông Obama ủng hộ mạnh mẽ và TPP được xây dựng, có khả năng nhanh chóng được tái khởi động và hồi sinh.

Mặc dù theo Hiến pháp Mỹ, Phó Tổng thống không có quyền hành pháp thực sự. Đó là một vị trí thay mặt tổng thống tham gia các hoạt động, giúp chính phủ “phất cờ hò hét” về các chính sách nhưng điều đáng chú ý là Hiến pháp Mỹ cũng trao cho Phó Tổng thống đặc quyền đồng thời là Chủ tịch Thượng viện, đặc biệt khi số phiếu bầu ở Thượng viện bằng với số phiếu chống thì lá phiếu quan trọng của Phó Tổng thống là sự quyết định càn khôn.

Điều quan trọng nhất là ông Biden vào Nhà Trắng đã để lại cho bà Harris một không gian rất lớn. Theo một cuộc thăm dò dư luận do công ty bầu cử Mỹ Rasmussen thực hiện, khoảng 59% cử tri Mỹ tin rằng đối tác tranh cử của ông Biden sẽ trở thành tổng thống tương lai.

Theo CAND

• Đức: Chính trường đầy sóng gió (14/11)