Xung quanh chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Pháp

Trong chuyến thăm Bắc Kinh 3 ngày của Tổng thống Emmanuel Macron, Trung Quốc và Pháp đã ký các hợp đồng trị giá 15 tỷ USD. Các thỏa thuận được ký bao gồm lĩnh vực hàng không, năng lượng và nông nghiệp, trong đó có việc chuẩn thuận cho 20 công ty Pháp xuất khẩu thịt gia cầm, thịt bò và thịt lợn sang Trung Quốc.

Bên cạnh đó, theo một tuyên bố chung, Trung Quốc và Pháp tái khẳng định sự ủng hộ đối với Thỏa thuận chống biến đổi khí hậu Paris, nói rằng họ coi đó là một quá trình không thể đảo ngược.

Cũng trong cuộc họp báo nói trên, Tổng thống Pháp hoan nghênh việc Trung Quốc lần đầu tiên trở lại mua trái phiếu bằng đồng euro phát hành tại Pháp, kể từ năm 2004. Theo Tân Hoa Xã, tổng trị giá trái phiếu mua vào là 4 tỉ euro. Bên lề chuyến thăm, Liên minh châu Âu và Trung Quốc chính thức ký kết một thỏa thuận ''lịch sử'', nhằm bảo hộ 100 chứng chỉ ''chỉ dẫn địa lý'' của châu Âu (IGP), bao gồm hàng loạt đặc sản địa phương châu Âu: từ rượu sâm banh Pháp đến pho-mát feta Hy Lạp hay giăm-bông Ý prosciutto...

Tuy nhiên, giữa Pháp và Trung Quốc vẫn tồn tại rất nhiều chủ đề đối ngược. Đây là chủ đề được báo chí Pháp bàn tán nhiều nhất. Nhìn chung, các báo đều nhấn mạnh đến chủ trương mềm mỏng của Pháp trong đối sách với Trung Quốc, với hy vọng giành được những lợi ích thương mại. Tuy nhiên phương pháp nhẹ nhàng của Tổng thống Macron có nguy cơ không thành công.

Nhật báo Le Figaro đã nêu bật thái độ e ngại trong hàng tít trang nhất về chuyến công du Trung Quốc của Tổng thống Pháp: “Thương mại: Sự đánh cuộc đầy rủi ro của Emmanuel Macron với Trung Quốc”. Kèm theo là một bài xã luận khá bi quan, tự hỏi là phải chăng quan hệ Pháp-Trung Quốc chỉ là một bên có lợi?

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh ngày 6-11.

Le Figaro cho rằng việc giữ hòa khí rất quan trọng đối với một “quốc gia nhỏ” như Pháp đang muốn đứng lên tạo đối trọng với cường quốc kinh tế thứ 2 thế giới. Cái khéo của Tổng thống Pháp, theo Le Figaro, là ông Macron đã không đến Trung Quốc một mình. Để có thêm trọng lượng trong các cuộc thảo luận và nâng cao cấp độ của chuyến thăm, ông đã cùng đến Bắc Kinh với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Nghiên cứu Đức Anja Karliczek, Ủy viên Nông nghiệp châu Âu Phil Hogan.

Tuy nhiên, theo Le Figaro, vấn đề đặt ra là Trung Quốc không đặt nhiều kỳ vọng vào Pháp nói riêng và châu Âu nói chung vì Bắc Kinh đang tập trung giải quyết vấn đề cạnh tranh với đối thủ nặng ký là Washington. Các chiến lược gia Trung Quốc đánh giá là châu Âu quá rụt rè để có thể đóng vai một đối trọng cấp toàn cầu.

Trong bài xã luận của mình, Le Figaro đã không ngần ngại so sánh hai cách đối phó với Trung Quốc hiện nay, của Mỹ và của châu Âu. Theo tờ báo, Tổng thống Donald Trump đã chọn phương pháp mạnh, áp thuế hải quan để đánh bại một đối thủ cạnh tranh không công bằng. Brussels cũng có thể làm theo vì Bắc Kinh cũng gây ra những vấn đề tương tự cho châu Âu như đóng cửa thị trường, buộc chuyển giao công nghệ hoặc đánh cắp tài sản trí tuệ.

Thế nhưng, châu Âu đã không làm như Mỹ. Một phần là vì ông Trump không muốn liên kết với châu Âu, thậm chí còn mở ra một mặt trận thứ hai chống châu Âu. Nhưng một phần là vì EU không đủ dũng khí lao vào một cuộc chiến thương mại với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Le Figaro kết luận: “Đối với ông Tập, vốn đang tập trung vào cuộc đấu với ông Trump, phương pháp tiếp cận ngọt ngào có thể mang lại kết quả trong ngắn hạn. Nhưng về lâu về dài, cách làm này sẽ đẩy châu Âu vào một tương quan bất lợi”.

Nhật báo kinh tế Les Echos cũng dành tựa lớn trang nhất cho chuyến công du Trung Quốc của Tổng thống Pháp: “Macron đánh cược lá bài châu Âu tại Trung Quốc”. Theo tờ báo kinh tế Pháp, tại Thượng Hải, Tổng thống Macron đã kêu gọi châu Âu hình thành một chiến lược thương mại chung, mạnh mẽ, với những yêu cầu khắt khe đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. 

Les Echos viết, trong một bối cảnh quốc tế căng thẳng, vấn đề đối với Pháp là chuyến công du của Tổng thống Macron diễn ra trong lúc Paris tỏ thái độ cứng rắn hơn với Bắc Kinh, muốn rằng những “Con đường tơ lụa” không chỉ phục vụ cho quyền lợi của Trung Quốc, lên tiếng bảo vệ một trục Ấn Độ-Thái Bình Dương, khẳng định quyền tự do hàng hải ở Biển Đông sau một sự cố giữa hải quân Trung Quốc và Pháp ở eo biển Đài Loan vào tháng 4-2019.

Cuộc khủng hoảng Hong Kong, với việc châu Âu kêu gọi “xuống thang”, được Bộ Ngoại giao Pháp sau đó phụ họa, đã khiến Đại sứ quán Trung Quốc ở Paris phản ứng gay gắt đầu tháng 10. Trước khi ông Macron đến Trung Quốc, Bắc Kinh đã lên tiếng: “Hong Kong và Tân Cương là những vấn đề nội bộ Trung Quốc, không nên là một chủ đề bàn thảo ngoại giao”.

Làm thế nào khẳng định vị thế của Pháp trước những thách thức mà Trung Quốc đặt ra? Tờ Le Monde dẫn lời nhận xét chung của giới chuyên gia: “Pháp thiếu một chiến lược rõ ràng, không có một nền tảng, không có một cơ sở để xử lý các vấn đề”, như nhận xét của ông Eric de la Maisonneuve, một cựu tướng lĩnh đã về hưu, tác giả tập sách “Những thách thức Trung Quốc”.

Theo tờ nhật báo hàng đầu của Pháp, nếu như chuyến đi Trung Quốc lần này là nhằm để “tái cân bằng quan hệ” như tuyên bố của Điện Elysée, thì theo quan điểm của ông Jean-Vincent Brisset, Giám đốc Viện Nghiên cứu quốc tế về chiến lược (IRIS), Pháp không nên hy vọng có thể nói chuyện “ngang vai” với Trung Quốc. Trong nhãn quan của Bắc Kinh, nước Pháp vẫn chỉ là một “chú lùn” tại châu Âu, thua xa cả Đức và Anh.

Cuối cùng, ông Jean-Maurice Ripert, cựu Đại sứ Pháp tại Trung Quốc, khuyên rằng chiến lược của Pháp nên chú trọng đến hai yếu tố: “Nếu xem Trung Quốc là đối tác quan trọng đương nhiên là được nhưng nếu xem Trung Quốc là bạn, là đồng minh thì không nên”. Bởi vì, Bắc Kinh có truyền thống phản đối mọi hình thức liên minh và chủ trương không liên kết.

Những khác biệt trên khiến thế cân bằng trong quan hệ Pháp và Trung Quốc nói riêng, và kể cả quan hệ EU và Trung Quốc nói chung, trở nên mong manh. Nói cách khác, kết quả đáng ghi nhận mà chuyến thăm của Tổng thống Pháp tới Trung Quốc mang lại, có thể chỉ đem lại lợi ích trong ngắn hạn.

Theo TTXVN

• Tình bạn ngày càng khăng khít giữa ông Trump và Elon Musk (23/11)