Bỏ hộ khẩu giấy - chủ trương hợp lòng dân
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vừa ký ban hành Nghị quyết 112/NQ-CP về việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ Công an. Tại buổi họp báo hôm qua (7-11), Bộ Công an cho biết, sắp tới sổ hộ khẩu giấy sẽ được bỏ, việc quản lý nhân khẩu được thực hiện bằng công nghệ thông tin; chứng minh nhân dân thay bằng thẻ căn cước. Việc thực hiện chủ trương này sẽ giảm phiền hà cho người dân, đồng thời còn tạo bước “đột phá” trong quá trình xây dựng chính quyền điện tử, quản lý dân cư một cách khoa học hơn.
Theo đó, thực hiện chủ trương quản lý nhân khẩu bằng công nghệ thông tin, người dân chỉ cần khai một lần, cơ quan quản lý nhà nước cập nhật thông tin. Sau khi thu thập xong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đưa vào ứng dụng, sẽ đề xuất bỏ sổ hộ khẩu giấy; dùng số định danh cá nhân để thực hiện các giao dịch. Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là tập hợp thông tin cơ bản của tất cả công dân Việt Nam được chuẩn hóa, số hóa, lưu trữ, quản lý bằng cơ sở hạ tầng thông tin để phục vụ quản lý nhà nước và giao dịch của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy vậy, theo Bộ Công an, cần hiểu đúng việc thay đổi quản lý này vì bỏ hộ khẩu giấy chứ không bỏ quản lý dân cư; từ hộ khẩu giấy sẽ chuyển sang hình thức hộ khẩu công nghệ.
Trên thực tế, ai cũng nhìn thấy những phiền toái, bất cập mà cuốn sổ hộ khẩu giấy xưa nay mang lại. Hơn thế nữa, do rào cản hộ khẩu mà rất nhiều người bị hạn chế khi đi tìm việc làm, mua bán nhà đất, xin nhập học cho con em tại địa phương mà họ không đăng ký thường trú. Quy định về hộ khẩu còn tạo ra sự phân biệt đối xử. Trong một báo cáo của Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, có ít nhất 5,6 triệu người dân hiện không có hộ khẩu ở nơi họ cư trú. Điều này đã khiến những trường hợp trên gặp rất nhiều khó khăn trong tiếp cận cơ hội làm việc tại khu vực công cũng như tiếp cận các dịch vụ, đặc biệt về giáo dục, bảo hiểm y tế, tín dụng và các thủ tục hành chính dân sự khác. Đã có thời, muốn mua nhà, muốn đăng ký xe máy, muốn xin việc ở các thành phố thì phải có hộ khẩu ở thành phố đó. Quy định về hộ khẩu không những mang lại quá nhiều phiền phức, khó khăn cho người dân mà còn tạo nên cơ chế “xin-cho”, tạo “mảnh đất màu mỡ” để phát sinh những tiêu cực, nhũng nhiễu và thói cửa quyền, “hành” dân.
Chính vì thế, chủ trương đổi mới quản lý nhân khẩu, dân cư bằng công nghệ thông tin đã trút được “gánh nặng” cho người dân mỗi khi thực hiện các thủ tục hành chính, thuận tiện hơn trong quá trình khởi nghiệp, khởi sự, học hành, tìm kiếm việc làm... Người dân đến giao dịch các thủ tục hành chính, chỉ cần cung cấp mã số định danh, căn cước công dân, cơ quan Nhà nước tra cứu là có đầy đủ thông tin. Bỏ hộ khẩu giấy, chuyển sang hộ khẩu công nghệ - một chủ trương rất hợp lòng dân.
ĐÀM THANH
