Giơ cao, đánh phải… mạnh!
Xung quanh việc PCTN, mới đây (ngày 15-11), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN để đánh giá đợt kiểm tra, giám sát việc thanh tra, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp. Theo đó, Thường trực Ban Chỉ đạo PCTN đánh giá: công tác phát hiện, xử lý án tham nhũng có phần tích cực hơn; số vụ án/bị can khởi tố trong kỳ báo cáo tăng; một số vụ trọng điểm, phức tạp từng bị kéo dài, nay được xử lý dứt điểm…
Tuy nhiên, qua đợt kiểm tra, giám sát tiếp tục cho thấy số vụ, việc tham nhũng được phát hiện qua thanh tra còn thấp; việc điều tra, truy tố, xét xử một số vụ vẫn còn kéo dài, trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhiều lần. Trong một số trường hợp, việc đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can, miễn trách nhiệm hình sự với căn cứ chưa thực sự thuyết phục. Vẫn còn tình trạng thay đổi tội danh từ tham nhũng sang tội danh khác nhẹ hơn; có trường hợp chuyển sang xử lý hành chính, cho hưởng án treo, áp dụng mức án chưa tương xứng… đã gây nghi ngờ và tạo dư luận không tốt về chất lượng thanh tra, phát hiện, xử lý án tham nhũng; trong đó riêng việc cho các đối tượng tham nhũng hưởng án treo cũng là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến công tác PCTN…
Đáng lưu ý là mới đây, tiếp theo sự kiện lần đầu tiên có 2 bị cáo quan trọng trong vụ án tham nhũng tại Công ty Cho thuê tài chính 2 bị đại diện Viện Kiểm sát nhân dân TP.HCM giữ quyền công tố tại phiên tòa đề nghị 2 mức án tử hình và được Hội đồng xét xử Tòa án Nhân dân TP.HCM chấp nhận… là quy định “không cho hưởng án treo đối với các tội phạm về chức vụ để phục vụ đắc lực cho công cuộc đấu tranh PCTN” - một nội dung trong Nghị quyết 01/2013 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao sẽ có hiệu lực thi hành vào ngày 25-12- 2013 tới đây. Quy định mới này đã góp phần làm cho người dân bớt hoài nghi vào hiệu quả của cuộc đấu tranh PCTN.
Theo Điều 60 Bộ luật Hình sự, chế định án treo là một chế định tùy nghi, do tòa án cân nhắc, quyết định “nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù”. Tại Nghị quyết 01/2007, Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao có hướng dẫn một điều kiện bắt buộc để cho bị cáo hưởng án treo là “nếu không bắt họ đi chấp hành hình phạt tù thì không gây nguy hiểm cho xã hội hoặc không gây ảnh hưởng xấu trong cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm”. Song, điều đáng nói là trong một thời gian dài các tòa án ít khi lưu tâm đến vấn đề này. Trong khi đó, các bị cáo phạm tội liên quan đến tham nhũng phần lớn là cán bộ, người có chức vụ, quyền hạn có nhiều tình tiết giảm nhẹ như phạm tội lần đầu, có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, công tác… Từ các điều kiện thuận lợi này mà rất nhiều bị cáo phạm tội tham nhũng được hưởng án treo, gây bức xúc không ít cho xã hội!
• VÕ HƯƠNG
