Không đợi đến khi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá có hiệu lực mà từ nhiều năm trước vấn đề cấm hút thuốc lá nơi công cộng đã được quy định rõ ràng. Tuy nhiên văn bản quy định vẫn chỉ nằm trên giấy bởi rất khó để thực thi. Cho đến hôm nay, khi luật chính thức có hiệu lực thì tình hình vẫn chưa thấy chuyển biến. Từ trường học tới bệnh viện, từ công sở đến bến tàu, bến xe, khói thuốc vẫn mơ màng bay, bất chấp luật lệ, bất chấp cả những cảnh báo “chết người” từ thuốc lá mà ai cũng đã hiểu!
Việt Nam là một trong mười lăm quốc gia có tỷ lệ người hút thuốc cao nhất thế giới. Trong phạm vi châu Á, Việt Nam đứng hàng thứ ba. Những thống kê như vừa nêu xem ra chẳng tốt đẹp gì nhưng cần phải nhắc tới để thấy rằng, ý thức đối với sức khỏe của người Việt rất kém. Nói tới thứ bậc tỷ lệ người hút thuốc của người Việt lại nhớ đến một thống kê khác, đó là người Việt cũng thuộc vào hàng “cao thủ” bia bọt của thế giới. Không hiểu sao hai thứ tốn tiền, hại sức khỏe kia dân Việt lại chuộng đến vậy. Đã có một thời gian dài, hầu như mỗi tỉnh, thành của Việt Nam đều có nhà máy sản xuất thuốc lá, nhà máy sản xuất bia! Với sức sản xuất như vậy, người Việt không bị “đầu độc” mới là lạ!
Vì sao việc cấm hút thuốc lá nơi công cộng chưa được thực thi một cách nghiêm túc? Có rất nhiều nguyên nhân được đưa ra nhưng chung quy lại, theo người viết chỉ có hai vấn đề cốt lõi cần giải quyết đó là xử phạt chưa nghiêm, thậm chí là chưa xử phạt bao giờ, bên cạnh là ý thức của người dân. Xử phạt theo luật, nói thì dễ nhưng thực thi không dễ chút nào bởi thiếu nhân lực. Quả thực rất khó có đủ người để làm công tác này, bởi người Việt hút thuốc lá “mọi lúc, mọi nơi”! Xử phạt, rất cần nhưng xem ra không quan trọng bằng việc nâng cao ý thức của người dân. Muốn hạn chế hút thuốc lá, muốn một môi trường không khói thuốc, cái sự muốn đó chủ yếu do ý thức của người dân. Mỗi khi người hút thuốc muốn bảo vệ sức khỏe chính mình và người thân, tôn trọng sức khỏe cộng đồng, tự thân họ sẽ đoạn tuyệt với thuốc lá. Bởi vậy cần có một chiến dịch tuyên truyền sâu rộng đi kèm việc xử phạt.
Muốn khói thuốc lá thôi bay, muốn người hút thuốc hết mơ màng, bên cạnh luật thì rất cần những quy định sát sườn từ các cơ quan, đơn vị, công ty, xí nghiệp. Và, ngay tại mỗi gia đình, những lời khuyên can thấu tình đạt lý cũng là một biện pháp hữu hiệu để người hút thuốc phải giả từ khói trắng!
CẢNH HƯỞNG