Hiện tượng chuyển giá tại các doanh nghiệp FDI

Bài 1: Những dấu hiệu ban đầu 

Thông qua các giao dịch liên kết, chuyển giá, biến lãi thành lỗ nhằm tránh nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) ở các doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đang được đề cập nhiều sau khi Hà Nội và TP.HCM công bố một số trường hợp chuyển giá. Với khả năng thu hút đầu tư FDI nhất nhì cả nước, số lượng các DN FDI đông đảo, hiện tượng chuyển giá đang trở thành một vấn đề khá nhức nhối tại Bình Dương…  

Hoạt động sản xuất hàng điện tử, điện lạnh tại một DN FDI (Ảnh chỉ mang tính minh họa)

Những con số cảnh báo

Theo Cục Thuế Bình Dương, mặc dù công tác chống chuyển giá của ngành thuế còn hạn chế, nhưng bước đầu đã cho thấy kết quả tích cực. Nếu nhìn vào con số thống kê, tỷ lệ DN FDI báo lỗ trong các năm 2010 và 2011 đã giảm xuống mức 49% và 48%, không còn cao như những năm 2006-2009 (luôn từ 53 - 58%).

Theo một báo cáo chuyên đề từ Cục Thuế Bình Dương, 5 năm qua mỗi năm có khoảng 50% số lượng các DN FDI khi thực hiện kê khai, quyết toán thuế TNDN báo lỗ. Năm 2006, toàn tỉnh có 971 DN FDI kê khai, quyết toán thuế tại Cục Thuế Bình Dương thì chỉ có 386 DN có lãi, còn lại 531 DN khai báo lỗ, chiếm tỷ lệ 55%. Năm 2007 trong số 1.115 DN FDI, có đến 588 DN báo lỗ, tương đương 53% tổng số DN FDI khai báo thuế tại Cục Thuế. Con số này của các năm 2008 là 58%, năm 2009 là 55%, năm 2010 là 49% và năm 2011 là 48%. Riêng năm 2012, Cục Thuế Bình Dương chưa đưa ra con số thống kê. Tuy nhiên, với tình hình chung của những năm trước đó, chắc chắn con số DN FDI khai báo lỗ của năm 2012 cũng sẽ không có nhiều thay đổi.

Điều đáng lo ngại là con số lỗ được khai báo bởi các DN FDI tại địa phương những năm qua rất lớn. Không những thế, con số này năm sau thường cao hơn năm trước. Năm 2006, tổng số lỗ của các DN này là 2.588,4 tỷ đồng; năm 2007 tăng lên 2.778 tỷ đồng; năm 2008 tiếp tục tăng lên 5.206,1 tỷ đồng; năm 2009 là 5.439,5 tỷ đồng; năm 2010 và năm 2011, con số báo lỗ từ các DN FDI lần lượt là 4.452,3 tỷ đồng và 5.218 tỷ đồng! Như vậy, từ 2006-2011 tổng lỗ khai báo từ các DN FDI tại Bình Dương đã lên tới con số 25.682,6 tỷ đồng! Tất nhiên, trong sản xuất, kinh doanh, DN bị lỗ là điều có thể xảy ra, nhất là với các DN mới đi vào hoạt động, vốn đầu tư máy móc, dây chuyền công nghệ lớn, khấu trừ sẽ cao... Mặt khác, không phải tất cả các DN FDI báo lỗ trên đều có dấu hiệu chuyển giá. Tuy nhiên, với tỷ lệ DN FDI báo lỗ ở mức khoảng 50% hàng năm là con số bất bình thường, rất đáng báo động.

Ông Võ Thanh Bình, Phó Cục trưởng Cục Thuế Bình Dương, nhìn nhận với tỷ lệ DN FDI báo lỗ lớn như vậy, khả năng xuất hiện các hiện tượng chuyển giá là không phải nghi ngờ mà chắc chắn có. Nếu đem áp với mức thuế suất của thuế TNDN 25% hiện hành, với tỷ lệ lỗ lớn như thế, một lượng lớn ngân sách Nhà nước đã bị thất thu.

“Ra tay” là phát hiện

Trên thực tế, ngành thuế Bình Dương cũng đã bắt tay vào cuộc đấu tranh chống chuyển giá. Theo ông Bình, công tác chống chuyển giá của Cục Thuế tỉnh trên thực tế đã được đưa vào kế hoạch từ năm 2011 bằng việc thành lập một tổ chuyên trách. Tuy nhiên, trong năm 2012, do DN gặp nhiều khó khăn, Tổng cục Thuế yêu cầu tạm ngưng hoạt động của tổ này. Tuy vậy, trong hoạt động nghiệp vụ, ngành thuế Bình Dương vẫn triển khai lồng ghép công tác chống chuyển giá với công tác kiểm tra quyết toán thuế tại DN. Điều đáng nói là ngành thuế mới chỉ “ra tay” với 12 DN FDI, thì đã phát hiện ra các hành vi nhằm giảm lãi, báo lỗ, mà thực chất là chuyển giá. Trong số 12 DN mà ngành thuế đưa vào “tầm ngắm”, khi tiến hành thanh kiểm tra, đã điều chỉnh giá đầu ra, tăng doanh thu 718 tỷ đồng; điều chỉnh giá đầu vào, giảm giá vốn 75,9 tỷ đồng, đưa tổng mức thu nhập chịu thuế tăng thêm 785,3 tỷ đồng; giảm lỗ 628,7 tỷ đồng. Qua đó, ngành thuế đã truy thu cho ngân sách Nhà nước thêm 2,591 tỷ đồng, xử phạt 475 triệu đồng…

Từ những vụ việc nêu trên có thể khẳng định, hiện tượng chuyển giá của các DN FDI trên địa bàn tỉnh đang diễn ra, thậm chí là khá phố biến. Với con số khoảng gần 2.000 DN FDI kê khai, quyết toán thuế (trong năm 2011 có 1.490 DN), tỷ lệ DN báo lỗ luôn ở mức 50%; đồng thời ngành thuế mới chỉ “rung cây”, đã phát hiện ra hiện tượng này. Rõ ràng, những tín hiệu về chuyển giá tại địa phương là rất đáng báo động.

Bài 2: Dễ phát hiện, khó xử lý!

 THÀNH SƠN

• Cơ cấu, giữ nguyên nhóm nợ đến cuối năm 2024: Gỡ khó, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển (01/07)
• Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học - công nghệ (01/07)
• Xã Phước Hòa, huyện Phú Giáo: Chú trọng phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm (01/07)
• Phường Phú Mỹ, TP.Thủ Dầu Một: Tổ chức chương trình bán hàng Việt bình ổn giá (01/07)
• Giảm thuế giá trị gia tăng xuống 8% từ 1-7 đến 31-12-2024 (01/07)
• Bảo vệ, nâng cao giá trị thương hiệu ngành gỗ Bình Dương (01/07)
• Cục Thuế tỉnh: Tăng cường tuyên truyền ứng dụng ETax Mobile (01/07)
• Cục Thuế tỉnh: Tăng cường tuyên truyền ứng dụng ETax Mobile (01/07)