Phụ thuộc cả hàng hóa lẫn tín dụng là hết sức nguy hiểm đối với nền kinh tế...

Đô la Mỹ trong thời gian gần đây liên tục ở giá cao so với tiền đồng Việt Nam. Có ý kiến cho rằng áp lực của các cường quốc đòi Trung Quốc tăng giá đồng Nhân dân tệ có thể đang tăng dần ảnh hưởng đến tiền đồng Việt Nam. Giáo sư - Tiến sĩ (GS-TS) Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương, đã trao đổi với giới truyền thông quanh đề tài đang thu hút sự chú ý này. 

Nhìn từ đồng Nhân dân tệ

Theo GS-TS Lê Đăng Doanh, việc đồng Nhân dân tệ dần tăng giá sẽ trực tiếp và gián tiếp ảnh hưởng đến đồng tiền Việt Nam, vì hiện nay Việt Nam có mối quan hệ buôn bán song phương rất cao với Trung Quốc. Trong đó Việt Nam nhập siêu của Trung Quốc nhiều nhất, khoảng 10 tỷ USD. Và nếu đồng tiền Trung Quốc tăng giá, thì nhập siêu 10 tỷ USD của Việt Nam khi thanh toán bằng đồng tiền Trung Quốc thì giá sẽ cao hơn rất nhiều. Tức là nguy cơ nhập siêu từ Trung Quốc sẽ còn lớn hơn.

Mặt khác, đồng tiền Trung Quốc mà lên giá, mạnh lên, thì giá cả một số mặt hàng của Trung Quốc cũng có thể cao hơn và một số mặt hàng tương ứng của Việt Nam như dệt may, da giày có khả năng cải thiện năng lực cạnh tranh so với các mặt hàng Trung Quốc. “Tôi muốn nhấn mạnh rằng từ trước tới nay các mặt hàng của Trung Quốc rẻ một cách không thể giải thích được, cho nên hàng hóa Việt Nam hầu như không thể cạnh tranh nổi. Một bộ complê bán ở biên giới khoảng 150.000 đồng Việt Nam, trong khi đó tiền công để may một bộ complê như vậy ở Hà Nội hiện nay phải khoảng 1,5 triệu đồng, chưa kể vải và các phụ kiện khác. Vì vậy, tác động trực tiếp và gián tiếp đến đồng tiền Việt Nam là rõ ràng, tuy rằng Việt Nam không neo đồng tiền Việt Nam vào đồng Nhân dân tệ. Hơn thế nữa, gần đây Trung Quốc có gợi ý với một số nước là nên dùng Bản tệ và Nhân dân tệ trong thanh toán song phương, tức là nếu như Việt Nam xuất sang Trung Quốc thì Việt Nam được trả bằng Nhân dân tệ, còn Trung Quốc xuất sang Việt Nam thì sẽ được trả bằng tiền Việt Nam. Trong trường hợp của Indonesia và Malaysia thì họ đồng ý ngay, vì quan hệ thương mại của họ tương đối cân bằng. Thế nhưng, đối với Việt Nam hiện nay đang nhập siêu của Trung Quốc 10 tỷ USD, nếu Việt Nam chấp nhận thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ, thì Việt Nam sẽ phải vay của Trung Quốc”, GS-TS Lê Đăng Doanh biện giải.

Điều chỉnh đồng tiền

Từ nhìn nhận nói trên, có thể thấy rằng khác với việc thanh toán bằng đồng USD, hiện nay, Việt Nam xuất siêu sang Mỹ, sang Liên minh châu Âu, nên Việt Nam có thể dùng tiền USD thu được từ các nước đó thanh toán với Trung Quốc, và Việt Nam không phải vay nợ Trung Quốc. Còn nếu như Việt Nam thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ, thì Việt Nam chỉ có một cách là vay của Trung Quốc. Và như vậy, ngoài việc phụ thuộc về hàng hóa, Việt Nam sẽ lại phụ thuộc thêm về tín dụng. Và đấy là điều hết sức nguy hiểm đối với Việt Nam.

Theo lý thuyết thì khi đồng tiền của một nước, cụ thể là của Trung Quốc tăng giá, nó sẽ làm tăng đầu tư nước ngoài. Và có những bình luận cho rằng Trung Quốc trong trường hợp đó sẽ tăng đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Xu hướng đó nếu có diễn ra thì sẽ tốt hay không tốt cho đầu tư nước ngoài ở Việt Nam? Quan điểm vừa nêu, theo GS-TS Lê Đăng Doanh, với đồng tiền cao giá hơn và Trung Quốc lại có khả năng tài chính dồi dào, có thể nó cũng sẽ gia tăng khả năng đầu tư nước ngoài của Trung Quốc vào Việt Nam. Nhưng không ai nghĩ rằng việc đó sẽ quá lớn, bởi vì nó còn nằm trong một hoạch định về chính sách quản lý của Trung Quốc.

Hiện nay, Trung Quốc đầu tư nước ngoài vào Việt Nam rất khiêm tốn, được xếp ở vị trí khoảng thứ 22, tức là một vị trí rất thấp so với nhiều nền kinh tế khác. Trung Quốc đầu tư vào Lào và Campuchia nhiều hơn rất nhiều. “Tôi xin lưu ý là đồng tiền Việt Nam từ năm 2007 đến bây giờ đã mất giá trên thị trường nội địa khá nhiều, khoảng 34%. Trong khi đó đồng USD, tuy có mất giá nhưng không mất giá nhiều như vậy. Và việc điều chỉnh tỷ giá của Việt Nam, điều chỉnh một số bước nhưng không phải là quá lớn, nên trong thực tế, đồng tiền Việt Nam vẫn cao giá hơn so với đồng USD. Cho nên, tôi nghĩ là sắp tới có khả năng đồng tiền Việt Nam sẽ được giảm giá so với đồng USD để cho phù hợp và tương ứng như vậy thì đồng tiền Việt Nam cũng sẽ được điều chỉnh một mức tương ứng đối với đồng tiền Trung Quốc”,  GS-TS Lê Đăng Doanh, phân tích.

“Phải hết sức thận trọng với việc chấp nhận đề nghị dùng đồng Nhân dân tệ và Bản tệ để thanh toán. Có thể dùng ở mức độ hai bên tương đương với nhau, rồi sau đó phần chúng ta nhập siêu sẽ được trang trải bằng các đồng tiền khác. Nếu bây giờ toàn bộ số tiền chúng ta nhập siêu từ Trung Quốc lại phải trang trải bằng Nhân dân tệ, thì chúng ta sẽ lại chìa cổ ra để người ta xiết thêm một cái thòng lọng tín dụng, như vậy theo tôi hết sức là nguy hiểm, và cần phải tránh điều đó”.

(GS-TS Lê Đăng Doanh)

NGUYỄN HỒNG PHÚC (thực hiện)

• Trao cơ hội, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển (26/04)
• Giảm bớt cồng kềnh, linh hoạt giải pháp (26/04)
• Giao thông kết nối, đô thị nâng cấp (26/04)
• Điểm đến đầu tư hấp dẫn, công nghiệp phát triển bền vững (26/04)
• Các chỉ tiêu kinh tế-xã hội tăng trưởng so với cùng kỳ (25/04)
• Giá xăng, dầu cùng giảm (25/04)
• Ngành điện đồng hành cùng TX.Bến Cát phát triển (25/04)
• Đường vào khu tái định cư phường Phú Mỹ, TP.Thủ Dầu Một: Cần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng (25/04)