Gặp gỡ những cựu tù chính trị Nhà tù Phú Lợi

Hôm nay (1-12), những cựu tù chính trị Phú Lợi từ khắp các tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai, TP.HCM, Bình Dương... lại tề tựu về Khu di tích Nhà tù Phú Lợi (TX.TDM) để cùng ôn lại những kỷ niệm về một thời oanh liệt; ôn lại sự đấu tranh kiên cường của những tù nhân chính trị tại nơi được mệnh danh là địa ngục trần gian...

Nhà tù Phú Lợi được xây dựng dưới chế độ Mỹ - Ngụy, bọn chúng coi đây như một khu “An trí viện”. Cái tên mới nghe qua cứ tưởng là một nơi nghỉ dưỡng nhưng thực chất đây là nơi giam cầm những chí sĩ yêu nước. Nhà tù được phân chia ra nhiều khu vực dành cho binh sĩ, khu hành chính, khu trại giam được đánh dấu theo thứ tự A, B, C... Trong mỗi trại là các dãy sàn xi măng dài từ cửa này sang cửa khác dành cho tù nhân. Mỗi trại chứa từ 300 - 400 tù nhân, có khi lên đến trên 500 người. Đến cuối năm 1958, số tù nhân ở đây đã lên đến 6.000 người.

  Ông Đào Văn Tiên chỉ những chứng tích gắn với từng sự kiện tại Nhà tù Phú LợiNhững tên cai ngục của Nhà tù Phú Lợi đặt ra nội quy với 10 điều rất khắc nghiệt. Tù nhân phải thực hiện việc ăn, ngủ, đi lại... theo quy định. Những quy định này là nhằm cô lập và hạn chế bớt sinh hoạt bình thường của tù nhân để chúng dễ bề cai quản. Cuối tháng 11-1958, địch đã có ý đồ bí mật giết hại tù nhân trong chuyến đưa tù nhân đi lưu đày ở Côn Đảo. Theo kế hoạch, sau khi phân loại 450 tù nhân là đối tượng bị đày ra đảo, mỗi tù nhân sẽ nhận được một khẩu phần ăn gồm bánh mì và thức ăn kèm theo để ăn trên đường đi, số bánh mì này đã được bọn chúng trộn thuốc độc. Tuy nhiên, liên tiếp những ngày này biển động mạnh nên không thể di chuyển tù nhân ra đảo. Ngày 30-11-1958 rơi vào ngày chủ nhật, địch lấy danh nghĩa là tổ chức cho tù nhân “ăn tươi” với khẩu phần gồm bánh mì và thịt bò, trong đó có cả số bánh mì đã bị trộn thuốc độc. Sau bữa ăn, hàng loạt tù nhân bị ngộ độc đau bụng, lên cơn co giật, nôn ói... Đến sáng ngày 1-12-1958, số tù nhân bị ngộ độc tăng lên hàng ngàn người, nhiều tù nhân bị ngộ độc nặng được đưa ra khỏi trại giam, không thấy được chuyển trở lại và cũng không ai biết họ sống chết ra sao!?

Ông Đào Văn Tiên (68 tuổi, ngụ phường Hiệp Thành, TX.TDM) là một cựu tù chính trị ở Nhà tù Phú Lợi trước đây đã cùng chúng tôi đến Nhà tù Phú Lợi và chỉ cho chúng tôi những dấu tích hào hùng về một thời đấu tranh của những tù nhân. Ông nói: “Những ngày tháng đấu tranh của tù nhân chúng tôi chống bị đánh đập, giết hại... là thật khốc liệt”. Theo ông Tiên, đầu năm 1958, Đảng ủy Trung tâm Phú Lợi được thành lập, gồm một số đồng chí như Vũ Duy Hạnh (nguyên Bí thư Tỉnh ủy Thủ Dầu Một), Nguyễn Văn Trung và nhiều chiến sĩ cộng sản khác. Đảng ủy Trung tâm Phú Lợi đã lãnh đạo tù nhân từng bước đấu tranh với kẻ thù. Ban đầu thì hoạt động bí mật như tuyên truyền rỉ tai nhau, khi họp vẫn nằm trên sàn xi măng giả ngủ... Nhưng từ khi các tù nhân bị đầu độc, Đảng ủy trung tâm quyết định đấu tranh công khai, trực diện với kẻ thù. Các tù nhân Nhà tù Phú Lợi đã đoàn kết, anh dũng đấu tranh như trổ nóc nhà giam phát loa phóng thanh kêu cứu ở bên ngoài, nhất là trong ngày tù nhân bị đầu độc 1-12. Thông tin Mỹ - Diệm đầu độc tù nhân tại Nhà tù Phú Lợi nhờ đó lan truyền khắp nơi. Nhân dân ở các xã Phú Hòa, Bình Chuẩn, Hiệp Thành... cùng nổi dậy phối hợp với tù nhân Phú Lợi đấu tranh tố cáo tội ác của chế độ Mỹ - Diệm và được các tổ chức quốc tế như Liên hiệp Công đoàn thế giới, Hội Luật gia thế giới... quan tâm. Ở các địa phương, trên các công xưởng, nông trường, hợp tác xã... trong cả nước đã dấy lên phong trào hướng về Phú Lợi, từ tiếng gọi căm thù.

Tại Khu di tích Nhà tù Phú Lợi hiện nay còn lưu giữ nhiều chứng tích và kỷ vật do những tù nhân từng bị giam cầm ở đây trao tặng lại. Theo Ban Quản lý khu di tích, mỗi năm có khoảng trên 300 ngàn lượt khách đến tham quan, học tập. Trong đó đa số là đoàn viên thanh niên, học sinh, sinh viên đến học tập, du khảo về nguồn, tổ chức các hội trại truyền thống... Tâm sự với chúng tôi, chị Phan Thị Mến, một cán bộ hướng dẫn của khu di tích cho biết mỗi lần tổ chức các buổi gặp gỡ với các cựu tù Phú Lợi, họ đều rơi nước mắt vì có người lâu ngày mới gặp lại hoặc xúc động bởi những ngày bị giam cầm ở trong tù vô cùng khắc nghiệt.

Theo số liệu của Ban liên lạc cựu tù chính trị, đến nay đã có 745 cựu tù nhân được nhận Kỷ niệm chương, 124 người đang được hưởng chính sách như thương binh và 668 người đã hưởng chế độ một lần. Ông Đào Văn Tiên - Phó ban Liên lạc cựu tù chính trị cho biết đại đa số những cựu tù Phú Lợi hiện đều có đời sống khá ổn định, hàng năm Ban liên lạc đều tổ chức các hoạt động về nguồn, tham quan, nghủ dưỡng nhằm động viên những cựu tù Phú Lợi.

ĐỖ TRƯỜNG

• Tuổi trẻ Bình Dương đồng hành cùng người dân vượt qua hạn mặn (29/04)
• Trao tặng công trình "Ánh sáng biên cương" tại Bình Phước (27/04)
• Tin vắn (27/04)
• Thành đoàn Tân Uyên: Trao tặng quà cho con em công nhân lao động (27/04)
• Trường Mầm non Ngôi Sao Nhỏ: Sáng tạo, rèn luyện kỹ năng cho con em công nhân (27/04)
• Nơi tình yêu đơm hoa kết trái (27/04)
• Phường đoàn Phú Chánh (TP.Tân Uyên): Hành trình về “địa chỉ đỏ” (27/04)
• Câu lạc bộ Tiếng Anh vì cộng đồng tỉnh: Tổ chức hành trình “Tôi yêu Tổ quốc tôi” (27/04)