Vì sao lò gạch Hoffman trên địa bàn tỉnh bị đóng cửa?

Bài 1: Bất chấp khuyến cáo, ào ạt xây dựng

Tính đến nay trên địa bàn tỉnh có 107 cơ sở sản xuất gạch Hoffman với 142 lò gạch đang hoạt động với số lao động trên 4.620 người. Trong đó nhiều nhất là TX.Tân Uyên có 56 cơ sở với 68 lò gạch, kế tiếp là huyện Phú Giáo có 34 cơ sở với 47 lò gạch, huyện Dầu Tiếng có 5 cơ sở với 9 lò, huyện Bắc Tân Uyên có 5 cơ sở với 7 lò, huyện Bàu Bàng có 4 cơ sở với 8 lò, TX.Bến Cát có 3 cơ sở với 3 lò.

Vi phạm pháp luật

Chỉ ra tình hình xây dựng các lò gạch như trên, Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Thành Tài cho biết, trừ 1 lò xây dựng thí điểm, còn lại đa số các cơ sở sản xuất gạch Hoffman nêu trên đều có vi phạm liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau như: không có chủ trương, kinh doanh không phép, xây dựng không phép, trái phép, vi phạm quy hoạch ngành nghề sản xuất công nghiệp, quy hoạch sử dụng đất, sử dụng lao động; vi phạm quy định về khai thác khoáng sản, bảo vệ môi trường…

Theo báo cáo số 53 ngày 11-6-2014 của UBND tỉnh, bên cạnh việc xây dựng không phép, không đúng quy hoạch, các lò gạch trên còn có những hạn chế như: việc vận chuyển sét gạch đã gây hư hỏng nặng các tuyến đường giao thông nông thôn, đường liên xã, phường, Nhà nước phải thường xuyên đầu tư sửa chữa; các cơ sở này vẫn dùng nguyên liệu đốt bằng than, củi nên vận chuyển nguyên liệu đốt và vận chuyển sét rơi vãi trên đường gây ô nhiễm môi trường đối với dân cư trong vùng; cùng với đó, lượng khí thải nguy hại từ các lò gạch còn gây chết hoặc phá hoại cây trồng của người dân. Ngoài ra, đa số các cơ sở này mua nguyên liệu sét từ các nơi khai thác trái phép, hành vi này tiếp tay cho việc phá hoại tài nguyên thiên nhiên, vi phạm pháp luật và đi ngược chủ trương của tỉnh trong việc hạn chế khai thác đất sét.  

Một lò gạch Hoffman tại TX.Tân Uyên xả khói gây ô nhiễm. Ảnh: T.BÌNH

Cũng tại các lò gạch này, các chủ lò gạch sử dụng lao động phần nhiều là người lớn tuổi hoặc trẻ chưa đủ tuổi lao động; khu vực quanh lò rất nóng, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe cho người lao động...

Cấm xây dựng lò Hoffman từ năm 2010

Mặc dù UBND tỉnh đã thông báo và khuyến cáo không cho phép xây dựng lò gạch Hoffman trên địa bàn tỉnh từ năm 2010, thế nhưng nhiều cơ sở sản xuất gạch vẫn xây dựng không phép nhiều lò gạch Hoffman sau thời điểm UBND tỉnh ra thông báo.

Thực tế, quy định không cho phát triển lò gạch Hoffman trên địa bàn tỉnh đã có từ lâu. Trước đó, quá trình thực hiện Quyết định 15/2000/QĐ-BXD ngày 24-7-2000 của Bộ Xây dựng về việc ban hành quy định đầu tư sản xuất gạch ngói đất sét nung, UBND tỉnh đã ban hành các văn bản và đưa ra lộ trình cụ thể. Theo đó đến năm 2005 di dời hết lò thủ công ra khỏi khu dân cư thuộc địa bàn TX.Thủ Dầu Một (nay là TP.Thủ Dầu Một), 2 huyện Thuận An và Dĩ An (nay là TX.Thuận An, TX.Dĩ An), một phần các xã, thị trấn đông dân cư thuộc huyện Bến Cát (nay là TX.Bến Cát), huyện Tân Uyên (nay là TX.Tân Uyên). Đến năm 2010 chấm dứt các lò gạch thủ công trên địa bàn tỉnh. Các mục tiêu này đã được thực hiện hiệu quả và hoàn thành theo kế hoạch, tạo được sự đồng thuận của nhân dân.

Trong quá trình thực hiện tiếp theo, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng xin ý kiến Bộ Xây dựng về công nghệ lò Hoffman. Bộ Xây dựng đã có văn bản trả lời ngày 26-4-2010 với nội dụng nêu rõ: Lò Hoffman chỉ được đầu tư ở những khu vực có thị trường tiêu thụ thấp, năng lực nhà đầu tư hạn chế và quá trình đầu tư phải bảo đảm các yếu tố: Công đoạn gia công tạo hình phải được đầu tư đầy đủ hệ thống máy nhào trộn, ép, hút chân không; lò phải cải tiến để tận dụng tối đa khí nóng; khói thải phải qua hệ thống lọc nước, bảo đảm tiêu chuẩn về môi trường; bảo đảm an toàn và sức khỏe cho người lao động khi ra lò.  

Chấm dứt hoạt động của các lò gạch thủ công và lò Hoffman xây dựng trái phép trên địa tỉnh là phù hợp với quyết định của Trung ương và quy hoạch của địa phương Ảnh: T.BÌNH

Từ nội dung trả lời của Bộ Xây dựng; cùng với lý do ảnh hưởng môi trường của lò Hoffman gây ra và đặc điểm ở Bình Dương có thị trường tiêu thụ lớn, nhu cầu chất lượng gạch cao, các nhà đầu tư có năng lực về tài chính và công nghệ nên có thể nói lò Hoffman không phù hợp với điều kiện của tỉnh. Bên cạnh đó, Quyết định số 567/QĐ-TTg ngày 28-4-2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung đến 2020 cũng nêu rõ, việc xây dựng lò gạch Hoffman không nằm trong diện khuyến khích đầu tư mà phải xây dựng lộ trình chấm dứt từng bước để thay thế bằng vật liệu xây dựng không nung. Căn cứ vào tinh thần chỉ đạo theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, quyết định và văn bản trả lời của Bộ Xây dựng, ngày 29-6-2010 UBND tỉnh đã ban hành Văn bản số 1867/ UBND-VX về việc không xây dựng lò Hoffman trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. Nội dung văn bản này nêu rõ: Từ nay trở đi ngừng việc triển khai mở rộng thí điểm và xây dựng mới các lò gạch Hoffman trên địa bàn tỉnh; khuyến khích các cơ sở thực hiện các dự án đầu tư vật liệu xây dựng không nung; đầu tư vật liệu nung phải áp dụng công nghệ tiên tiến, bảo đảm các tiêu chuẩn về môi trường, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, nâng cao giá trị sản phẩm.

Như vậy đã rõ, việc phát triển lò Hoffman trên địa bàn tỉnh là sai quy định. Dù UBND tỉnh không cho xây dựng lò Hoffman, triển khai công tác này rất sớm và quyết liệt đến các huyện, thị, thế nhưng nhiều cơ sở vẫn lén lút phát triển các lò gạch Hoffman. Chính vì hành vi xem thường luật pháp này mà trước thời điểm UBND tỉnh ban hành Văn bản số 1867/UBND-VX về việc không xây dựng lò Hoffman trên địa bàn vào năm 2010, toàn tỉnh chỉ có 5 lò Hoffman nhưng đến nay đã có thêm 138 lò gạch Hoffman ra đời trái phép. Việc này đã gây ra nhiều hệ lụy, làm ảnh hưởng tới môi trường sống đô thị, khu dân cư, sản xuất của nhân dân và cả công tác quản lý của Nhà nước. (Còn tiếp)

TRỌNG MINH

• Thành ủy Thuận An: Công bố quyết định điều động và bổ nhiệm cán bộ (11/12)
• 'Bảo vệ quyền con người là làm cho mỗi người dân ngày càng ấm no và hạnh phúc' (11/12)
• TP.Dĩ An: Nhiều chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch năm (11/12)
• Nâng cao hiệu quả công tác sau sáp nhập Ban Tuyên giáo và Ban Dân vận Trung ương (11/12)
• Chất vấn, trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 19, HĐND tỉnh khóa X: Thẳng thắn, trách nhiệm, cam kết mạnh mẽ (11/12)
• Kỳ họp lần thứ 19, HĐND tỉnh khóa X: Thông qua 31 nghị quyết quan trọng góp phần tạo đà phát triển bền vững (11/12)
• Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Đoàn lãnh đạo các doanh nghiệp bán dẫn Hoa Kỳ (11/12)
• Thông cáo Báo chí kỳ họp thứ 25 của Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy (10/12)